Té ra, từ hôm trước, đoán biết giặc sẽ chạy đường này, vua Quang
Trung đã ngầm cho một cánh quân mai phục sẵn đón đầu, giờ trổ
ra hò hét vang trời đòi đánh, khiến giặc kinh hồn phải quay đầu
chạy về phía tây, hướng Đầm Mực thuộc làng Quỳnh Đô. Từ làng
Đại Áng, tượng binh bộ binh do đô đốc Bảo đã đến giấu sẵn từ
mấy hôm trước tức thời tung ra, lừa giặc xuống Đầm Mực mà giày
xéo, chém chết sạch. Tên nào sống sót trốn vào làng đều bị dân
làng do các cụ trong đội bạch đầu quân đốc suất bắt không thoát
một mống
. Giặc ở đồn Ngọc Hồi thế là tan vỡ sạch. Dân
chúng mừng rỡ đem cỗ bàn, bánh trái ngày tết ra bày kín hai bên
đường khao quân. Lại lập hương án viết bốn chữ “Hậu lai kì tô”
nghĩa là: Vua đến, dân được sống lại. Vua Quang Trung vui vẻ nói
những lời vỗ về khen ngợi và cho quân nhận bánh chưng rồi tức
khắc lên đường vào Thăng Long.
NỔI RỒNG LỬA ĐỐNG ĐA
Đô đốc Đặng Tiến Đông từ khi lĩnh mệnh tiến ra tây nam
Thăng Long thì ngày đêm mải miết không dám chậm trễ. Ngoài ải
Tam Điệp toàn là đồi núi cao hiểm. Voi thì to, súng thì lớn, việc
quân lại gấp, đô đốc Đông phải ra sức rẫy khối đá, phá cây rừng,
gặp sông suối phải tìm chỗ sông hẹp nước nông dò lối mà đi. Đến
Yên Mô gặp khúc hiểm trở, người và voi ngựa đều đói mệt. May
thay, một bà cụ không biết ở đâu đến dẫn vào một quán bên rừng
cho ăn cháo. Sau, lại chống gậy dắt voi đi tắt đường qua quèn núi.
(Sự tích Quán cháo Quèn Voi vùng ấy là như thế).
Từ Thiên Quan (Nho Quan) xuyên qua Chương Đức (Chương Mỹ)
đến Nhân Mục, đô đốc Đặng Tiến Đông đều được dân các làng
bảo nhau ra bắc cầu mở đường, lại giúp cả lương thực gạo củi cho
người, cỏ ăn cho voi ngựa. Bởi thế, đường xa khó đi mà quân của đô
đốc vẫn vượt hết. Mồng Bốn Tết thì đến. Dân trong vùng
mừng rỡ tấp nập kéo đến xin ứng nghĩa. Đặng Tiến Đông sai lấy
