người ta lạc lối do lần theo cái bóng của quá khứ mà người ta gọi là kỷ
niệm. Cho nên việc nom thấy tòa lâu đài ấy đã quẳng Raoul trở lại Phía Tây
năm mươi dặm và đưa anh đi ngược lại cuộc đời mình từ lúc chia tay với
cô bé Louise cho đến khi anh mới gặp cô lần đầu, và mỗi bụi cây sồi, một
cái chong chóng nhìn thấy trên cao, một mái ngói đá đen đều nhắc nhở anh
là đáng lẽ trở về với các bè bạn thuở ấu thơ thì anh mỗi lúc một xa rời hơn
và cũng có thể anh đã xa rời họ cho đến mãi mãi.
Lòng buồn rầu, đầu nặng trĩu, anh sai Olivain dắt ngựa đến một cái quán
nhỏ mà anh vừa trông thấy trên đường còn cách xa độ nửa tầm súng trường.
Còn anh nhảy xuống đất và dừng chân dưới một lùm cây dẻ đang nở hoa
rất đẹp, xung quanh vo ve từng đàn ong mật.
Ngay tại đây có một cái bàn như đặt sẵn để viết, anh dặn Olivain bảo chủ
quán mang đến cho anh bút mực và giấy viết thư.
Olivain tuân lệnh, còn Raoul ngồi xuống tỳ khuỷu tay lên bàn, cặp mắt
mơ hồ chìm vào trong phòng cảnh mê hồn rải rác những cánh đồng xanh và
lùm cây, thỉnh thoảng lại rắc hoa như tuyết rơi xuống người anh.
Raoul ngồi đấy đến gần mười phút thì đã năm phút đắm mình trong
mộng; chợt trong khoảng thời gian mà cặp mắt lơ đãng của mình bao quát,
anh thấy ngọ nguậy một khuôn mặt đỏ gay, một chiếc khăn quấn quanh
mình, một khăn vắt trên cánh tay, mũ vải màu trắng đội đầu tiến lại gần,
mang đến cho anh giấy bút và mực.
— A, a! - cái quái tượng hiện hình nói - tuồng như tất cả các nhà quý tộc
đều có những ý nghĩ giống nhau: Chỉ cách đây mới mười lăm phút một vị
lãnh chúa trẻ, cưỡi ngựa tốt như ông dáng mạo cao kỳ như ông, tuổi trạc
bằng ông, cũng nghỉ chân trước bụi cây này, sai mang bàn ghế ra đây và đã
ăn ở đây với một bác già có vẻ là viên quản lý của ông ta xơi gọn một cái
bánh nướng không để lại một mẩu và nốc cạn một chai rượu vang Mâcon
không để lại một giọt; nhưng may thay chúng tôi vẫn còn loại rượu ấy và
bánh ấy, và nếu ông muốn sai…
— Không, không, ông bạn ơi, - Raoul mỉm cười nói, - xin cảm ơn ông,
lúc này tôi chỉ cần đến những thứ đã bảo ông, song tôi sẽ rất sung sướng
