nghe nói trong lúc này Giáo Chủ Mazarin đang lo sốt vó về cung cách biểu
diễn các vấn đề. Dường như ông ta không có được trong sự chỉ huy của
mình tất cả niềm kính trọng mà ngày xưa người ta đã tỏ ra đối với ông ngáo
ộp cũ, vị cố Giáo Chủ mà cậu nhìn thấy chân dung đây này; bởi vì anh bạn
ạ, muốn nói gì thì nói, phải thừa nhận rằng đó là một con người vĩ đại.
— Ý tôi không trái ý cậu về điều đó đâu, Aramis thân mến ạ, chính ông
ta đã phong tôi làm trung úy.
— Ý kiến ban đầu của tôi là hoàn toàn ủng hộ ông Giáo Chủ hiện nay.
Tôi tự nhủ rằng một vị Tể Tướng chẳng bao giờ được người ta yêu mến,
nhưng với thiên tài mà người ta thừa nhận cho ông này, ông ta cuối cùng sẽ
chiến thắng các kẻ thù của ông và làm cho người ta phải sợ hãi mình, điều
đó theo tôi có lẽ còn tốt bằng mấy là làm cho người ta yêu mến mình.
D'Artagnan gật đầu, vẻ như muốn nói rằng anh hoàn toàn tán thành cái
phương châm đáng ngờ ấy.
— Ý kiến ban đầu của tôi là như vậy đấy, - Aramis nói, - nhưng vì tôi
dốt đặc cán mai về tất cả những khoa ấy và vì cái tính nhún nhường mà tôi
luôn tự nhận đặt ra cho tôi luật lệ là chớ có tin cậy vào sự suy xét của chính
mình, cho nên tôi đã được thông tỏ. Vậy thì! Bạn thân mến ạ… Vậy thì, -
Aramis nói tiếp - tôi cần phải sỉ nhục tính kiêu ngạo của tôi, tôi cần phải
thú nhận rằng tôi đã lầm.
— Thật thế ư?
— Phải, tôi đã được thông tỏ, như đã nói với cậu, và đây là câu trả lời
của nhiều người khác hẳn nhau về thị hiếu và tham vọng: Ông De Mazarin
không phải là một người thiên tài như tôi tưởng.
— Chà! - D'Artagnan thốt lên.
— Không. Đó là một con người vô giá trị, trước là người hầu của Giáo
Chủ Bentivoglio, tiến phát bằng âm mưu, một kẻ bạo đạt, một kẻ vô danh,
hắn sẽ chỉ làm ở Pháp một con đường đảng phái. Hắn sẽ tích luỹ hàng đống
tiền vàng, xoay thả cửa hoa lợi của Nhà Vua, sẽ chi cho riêng mình tất cả
những trợ cấp mà cố Giáo Chủ De Richelieu chi cho thiên hạ, nhưng hắn sẽ
chẳng bao giờ cai trị bằng pháp luật của kẻ mạnh nhất, của người vĩ đại
nhất. Ngoài ra hình như vị Tể Tướng ấy chẳng phải nhà quý tộc cả phong
