chính cái mồm của Robert há hốc ra khi ông phát hiện sẽ mất mấy thế hệ để
chứng minh sự liên quan đa dạng đó.
“Nhưng bước đầu tiên sẽ tương đối đơn giản,” Robert tự tin nói với đồng
nghiệp. Bước đầu tiên ấy Robert đặt tên là “Fundamental Lemma”. Đó
chính là “Bổ đề cơ bản” mà người Việt nghe kể nhiều thời gian vừa qua.
Robert tựa như đang đứng trên đảo nhỏ. Nhìn về phía Đông là con tàu
lớn. Nhìn về phía Tây cũng là con tàu lớn. Hai con tàu không có người lái,
trôi nổi trên mặt biển.
Mặc dù không nhìn được rõ, Robert vẫn cho rằng hai con tàu đó có nhiều
điểm chung. Có khi đóng từ cùng loại thép. Có khi lúc bánh lái của “tàu
Đông” hướng về phía tay phải thì bánh lái của “tàu Tây” tự động hướng về
phía tay trái. Khỏi phải nói hai con tàu đó là “number theory” và “group
theory”.
Với ông Robert, việc chứng minh Bổ đề cơ bản có thể so sánh với việc
ném hai sợi dây móc sang hai con tàu. Làm xong việc đó, các nhà toán học
khỏe mạnh có thể đứng trên đảo Robert, cầm dây và kéo hai con tàu lên bờ
- khi đó mới nghiên cứu kỹ, phát hiện điểm chung. Robert nghĩ việc nghiên
cứu đó sẽ mất mấy thế hệ. Nhưng vụ ném dây thì không. Một năm. Hai
năm. Thế thôi.
Robert đã nhầm. Hóa ra việc ném dây khó lắm. Robert cùng một số sinh
viên của ông ném thử nhiều lần - lần nào cũng thất bại. Họ chỉ biết ném gần
bằng dây mảnh, chứ ném chính xác bằng dây chất lượng gần như là nhiệm
vụ bất khả thi.
Đảo Robert trở nên nổi tiếng. Trong suốt 30 năm, nhiều nhà toán học giỏi
bơi sang và ném thử. Ai cũng lau mồ hôi, kêu khổ. Nhiều nhà toán học trên
đất liền chuẩn bị các công cụ để kiểm tra hai con tàu lúc được kéo về bờ.
Họ sản xuất máy kiểm tra sơn, lập trình phần mềm phân tích chân vịt; thậm
chí có người tập cách đứng trên boong tàu để không bị say sóng. Nhưng
