NGƯỜI BÌNH XUYÊN - Trang 230

thị xã. Huề không dạy học mà làm thư ký hành chánh tại phủ Thống đốc
Nam Kỳ trên Sài Gòn. Khi cách mạng bùng nổ, Huề về hưu tại xã Long
Hương. Trong hôm họp đặc biệt tại nhà Phán Huề, tất cả đều nhất trí yêu
cầu Phán Huề giữ chức chủ tịch. Huề từ chối không được, phải nhận. Sáu
Phải trông coi về hành chính. Giáo Xá phục trách quân sự. Phán Huề giữ
chức chủ tịch, nhưng mọi việc đều phó cho hai anh Xá và Phải. Ông theo
đạo Cao Đài phái tu tiên, có chùa trên núi Dinh. Có thể nói, Huề thích ở
trên núi hơn cuộc sống trần tục. Khi Tây sắp sửa tiến chiếm Bà Rịa, các cơ
quan chuẩn bị rút về Phước Bửu lập chiến khu, Huề ngỏ ý không đi Phước
Bửu, mà lên núi Dinh, ở ẩn trong chùa Cao Đài. Hai anh Xá, Phải thuyết
phục không nổi, đành hài lòng với lời hứa danh dự của Phán Huề: “Tôi dứt
khoát không hợp tác với Tây. Các anh đừng sợ”. Không bao lâu sau, khi
xây dựng chiến khu Phước Bửu, hai anh Xá, Phải nghe tin Phán Huề bị bắt
trên núi Dinh.
Họa vô đơn chí, Phán Huề bị Tây bắt chỉ là khúc nhạc mở đầu. Kế đến, là
nạn nhân của quân phiệt nhũng nhiễu dân lành. Lực lượng quân sự, do Giáo
Xá phụ trách, gồm khoảng 100 súng lấy của bọn bảo an GCL (Garde Civile
Locale) cộng thêm một số súng săn của chủ đồn điền cao su, cà phê trong
tỉnh. Đây là tiền thân của Vệ Quốc Đoàn sau này. Tình hình căng thẳng thi
đội thân binh kéo về Bà Rịa. Đội Thân binh này lập ra một nhiệm vụ bảo vệ
Lâm ủy Hành chánh Nam Bộ. Khi Trần Văn Giàu được Trung ương điều ra
Bắc giao công tác Việt kiều Thái Lan, đội thân bình cũng theo anh lên
đường ra Bắc. Nhưng đường xá xa xôi, thời buổi khó khăn, tới Xuân Lộc,
Trần Văn Giàu viết giấy gởi trung đội Thân binh lại cho hai anh Xá và
Phải. Chỉ huy đội Thân binh là hai người tên Trịnh Ngọc Hiền và Phan
Đình Tân. Thấy cả hai hăng hái, Giáo Xá liền giao cho họ trông coi luôn
đại đội Vệ Quốc Đoàn của tỉnh để rảnh tay lo việc khác. Nhưng khi nắm
lực lượng lớn trong tay, Hiền, Tân trở nên quân phiệt, nhũng nhiễu dân
lành, chỉ lo ăn chơi chớ không chịu đánh giặc. Đầu năm 46, một tiểu đội
Pháp đi tàu đổ bộ tại Hồ Tràm, xuyên rừng lên Đất Đỏ, Xuyên Mộc để giải
thoát đám chủ đồn điền Pháp bị ta bắt làm tù binh. Lúc chúng tới Sở Bông
tại Xuyên Mộc, củng cố công sự chiến đấu rồi, Hiền – Tân mới đánh. Kết