NGƯỜI ĐÁNH CẮP SỰ THẬT - Trang 62

Rốt cuộc ông Ruông đã phải dạy cho thằng cu Cỏ cách làm giàu trong trò
chơi đổ bồ. Sự thật thì ông không có ý định làm cho cháu ông tiêm nhiễm
tư tưởng làm giàu. Mà cốt để xiển dương trí tuệ của ông Hai Bò, anh ông.
Binh pháp chọi cỏ với Phương thức làm giàu là hai thứ di sản trí tuệ ông
Hai Bò để lại cho ông tự thời ông còn thơ ấu. Thằng Cỏ là cháu đích tôn, lẽ
đương nhiên nó phải thừa hưởng những thứ đó.Theo ông Ruông, trò chơi
này phải xuất hiện khi văn minh nông nghiệp đã đạt đến đỉnh cao. Có nghĩa
khi lúa thóc làm ra ăn không hết, con người phải nghĩ đến cách cất giữ. Bồ,
lẫm, bịch là những kiểu kho chứa thóc dư ở miền núi Tượng sông Tượng
(bồ đương bằng tre, lẫm ghép bằng ván, còn bịch trét bằng đất) Thoạt nhìn,
người ta dễ nghĩ trò chơi này là phỏng theo việc cất giữ lúa thóc của những
cư dân nông nghiệp. Đây là trò chơi tay đôi. Mỗi bên có năm chiếc bồ con
và một chiếc bồ cái. Bồ của hai bên được xếp trên một vòng tròn khép kín,
theo thứ tự năm bồ con –bồ cái, rồi năm bồ con-bồ cái. (bồ được tượng
trưng bằng những vòng tròn nhỏ vẽ trên mặt đất, hoặc là những hầm nhỏ
khoét sâu xuống đất ) Mở đầu cuộc chơi thì hai đối thủ là đang sống trong
chế độ công xã nguyên thủy. Có nghĩa của cải làm ra thì được chia đều : số
thóc đựng trong tất cả các bồ là bằng nhau. Và đây là luật chơi : Người đổ
bồ đầu tiên hốt hết thóc trong bất cứ bồ con nào của mình cầm trên tay, rồi
theo thứ tự trên vòng tròn, rải số thóc đó vào tất cả các bồ, mỗi lần rải là
một hạt. Rải đến hạt thóc cuối cùng thì hốt hết thóc ở bồ kế cận để rải tiếp,
nếu bồ kế cận là bồ cái thì chỉ có quyền nhặt mỗi một hạt rải lên bồ kế cận,
rồi lại hốt hết thóc ở bồ kế cận bồ đó, để rải tiếp. Luật chơi qui định rằng,
khi rải hạt thóc cuối cùng mà gặp bồ kế cận là bồ trống, thì thóc ở bồ kế
cận bồ trống đó là thuộc tài sản của người đổ bồ. Còn như gặp hai bồ trống
liên tiếp thì coi như hỏng, chẳng thu được gì. Người đổ bồ thứ hai cũng
thao tác y như người đổ bồ thứ nhất. Cứ luân phiên nhau mà hành động như
thế cho đến khi thóc trong tất cả các bồ đã thành tài sản riêng của hai
người, những chiếc bồ lúc ấy chỉ còn là bồ không, hoặc chỉ còn vài hạt
thóc. Cuối cuộc chơi là một cảnh đời có người giàu kẻ nghèo. Đôi khi, tất
cả thóc trong các bồ chỉ thuộc về một người, còn người kia thì trắng tay.
Nhưng đấy là theo đúng luật chơi, giàu nghèo là không đoán trước được.