Đôi Lời Về Tác Giả
Bùi Việt Sỹ - cây bút tiểu thuyết có đóng góp vào thành tựu văn học Việt
Nam 20 năm đổi mới
Nhà văn Văn Chinh
Người Hà Nội, viết văn rất sớm, tuổi hai mươi đã viết tiểu thuyết, được
mời học Trường bồi dưỡng những người viết văn trẻ; làm ở một tờ báo lớn,
báo Lao động, nhưng chúng ta ít gặp ông tại các salon văn chương, các
quán nhậu mà mới đây được một nữ sĩ coi là nơi "dấn thân" của các nhà
văn. ấy là Bùi Việt Sỹ.
Là hậu duệ cụ Hoàng giáp Bùi Huy Bích - người hai lần từ chối lời mời
làm quan với triều đại mới, hình như Bùi Việt Sỹ cũng thừa kế tính không
cố đua ganh của tổ tiên mình? Sau khi có công tích thời kỳ thanh niên xung
phong, ông có thể theo học ngành Giao thông vận tải để có thể đã trở thành
quan chức của ngành này như đa số bạn bè đồng ngũ; nhưng Bùi Việt Sỹ
trót đã mang gen nghệ sỹ trong người, bỏ ngang đi làm báo. Đó là một
nhầm lẫn của cả thế hệ tôi, cứ tưởng văn học với báo chí là một. Báo chí là
một nghề cần sự căn cơ, chính xác và trực diện; dân nghệ sỹ lạc vào đấy,
không bị bật bãi là may, mong gì hiển đạt. Mãi năm gần bốn mươi, Sỹ mới
được cử đi học Đại học ở Liên Xô cũ; đó là những năm xứ sở này
"Perestroika" (Cải tổ) khiến gã sinh viên già trở nên hoang mang thua thiệt.
Ông nói rằng, năm 1980, do công lao cũ, ông có quyền nhận một trong hai
đãi ngộ: Đi học Liên Xô hoặc nhận một căn hộ. Thế rồi sau 5 năm đi Tây,
số bàn là tủ lạnh mang về quy ra tiền ông mua được quyền thuê đúng một
căn hộ - nghĩa là trở về đúng vạch xuất phát. Kinh nghiệm cay đắng này rồi
sẽ trở thành một ẩn dụ cay đắng cho một loại nhân vật không may mắn, bị
gã đưa đường thọt chân dẫn qua sa mạc, vì thọt chân nên cuối cùng gã lại
đưa nhóm người ấy trở về đúng vạch xuất phát. Tiểu thuyết Người đưa
đường thọt chân của Bùi Việt Sỹ đã ra đời trong hoàn cảnh như vậy, như
một sự vớt vát cái thời gian đã mất và ngưng kết chúng thành nghệ thuật.
