Từ thí nghiệm trên miếng sáp ong mỏng sơn màu đỏ, chúng ta nhận thấy rõ
ràng là nếu những con ong muốn xây cho bản thân chúng một bức tường
sáp mỏng, chúng có thể tạo các ô tổ ong thành các hình phù hợp bằng cách
đứng ở những khoảng cách thích họp so với nhau; và bằng cách đào với
cùng tốc độ; cũng như bằng cách gặm nhấm để làm ra những lỗ hình cầu có
kích thước bằng nhau, nhưng không bao giờ để các hình cầu vỡ vào nhau.
Bây giờ các con ong, có thể nhận thấy rõ bằng cách xem xét cạnh của một
lỗ đang lớn dần, thật sự tạo được một bức tường cứng và điều chỉnh được
theo hoàn cảnh cụ thể hoặc làm viền xung quanh cho cái lồ đó; và chúng
gặm nhấm dần từ mặt đối diện vào, luôn đào sâu theo hình tròn. Chúng
không làm hoàn toàn đáy ba mặt hình kim tự tháp của bất cứ một ô nào
trong cùng một thời điểm, mà chỉ là một đĩa hình thoi đứng trên phần ngoài
cùng mép đang lớn, hoặc hai đĩa, như trường họp có thể xảy ra; và chúng
không bao giờ hoàn thành phần mép trên của đĩa hình thoi, cho tới khi
tường hình lục lăng bắt đầu được xây. Vài nhận xét trên là khác biệt đối với
nhà tiền bối sinh học nổi tiếng ở giai đoạn gần đây, ông Huber, nhưng tôi
tin vào tỉnh chính xác của chúng, và nếu có thời gian và giấy bút, tôi sẽ
chứng minh chúng phù hợp với lý thuyết của tôi.
Lời nhận định của ông Huber là chính cái ô đầu tiên được đào ngoài một
bức tường mặt song song, là không, hoàn toàn đúng; sự bắt đầu đầu tiên
thường là một phần đầu nhỏ của sáp; nhưng ở đây tôi sẽ không đi vào chi
tiết. Chúng ta thấy vai trò vô cùng quan trọng của việc đào trong cấu trúc
của ô; nhưng sẽ là sai lầm lớn khi ai đó giả thiết rằng những con ong không
thể xây nên một bức sáp ong tường cứng ở vị trí thích hợp - tức là dọc theo
mặt phẳng của phần giao nhau giữa hai hình cầu liền nhau. Tôi có một vài
mẫu chứng minh là chúng có thể làm được. Thậm chí là trong cái vành tròn
hay bức tường xung quanh một cái lỗ đang lớn, đôi khi chúng ta cũng nhìn
thấy cả sự uốn cong, tương ứng với vị trí của mặt phang của đĩa hình thoi
nằm dưới các ô sau này. Nhưng một bức tường sáp ong cứng trong mọi
trường hợp được hoàn thành phần cuối cùng, chủ yếu bằng cách gặm nhẩm
từ hai phía. Cách mà con ong xây tổ là khá kỳ lạ; chúng luôn xây bức tường
