thừa và của sự quay trở lại. Tính biến đổi được điều chỉnh bởi rất nhiều quy
luật chưa được biết đến mà trong đó quan trọng hơn cả là quy luật của sự
tương quan tăng trưởng. Một thứ có thể do điều kiện sống trực tiếp gây ra.
Một thứ phải do sự sử dụng hay không sừ dụng gây ra. Do đó, kết quả cuối
cùng xuất hiện cực kỳ phức tạp. Trong một vài trường hợp, tôi thừa nhận
rằng việc nhân giống chéo các loài mà có nguồn gốc nguyên thủy khác
nhau đóng vai trò quan trọng trong sự hình thành các sản phẩm vật nuôi cây
trồng thuần hóa của chúng ta. Khi một vài giống được tạo ra trong bẩt kỳ
một nước nào, sự lai ghép chéo hiếm khi xuất hiện của chúng với sự trợ
giúp của quá trình lựa chọn chắc chắn đã góp phần lớn trong việc hình
thành tiểu giống mới; nhưng tôi tin tầm quan ừọng của sự lai ghép các biến
thể đã bị phóng đại quá mức, trong trường hợp của cả động và thực vật mà
phát triển từ cây, con giống. Đối với những cây được tạo thành bởi cách
chiết, cắt... thì tầm quan trọng của sự lai ghép loài và biến thể khác biệt là
vô cùng lớn; vì người trồng cây ở đây hoàn toàn bỏ qua tính biến đổi lớn
của động vật và thực vật lai cấy, và cả tính vô sinh thường xuyên xuất hiện
ở động vật lai cấy; nhưng trựờng hợp cây không sinh ra từ hạt giống đối
với chúng ta là ít có ý nghĩa do sự tồn tại của chúng chỉ là tạm thời. Nói
tóm lại, tôi khẳng định nguyên nhân dẫn tới sự thay đổi: ảnh hưởng tích tụ
của sự lựa chọn, dù được áp dụng có phương pháp và nhanh chóng hay áp
dụng vô tình và chậm chạp, song lại hiệu quả hơn là sức mạnh vượt trội.