NGUỒN GỐC CỦA VĂN HÓA VÀ TÔN GIÁO - VẬT TỔ VÀ CẤM KỴ - Trang 73

vệ trước những tai họa đe dọa họ, nhưng không phải chỉ có mâu thuẫn duy
nhất xuất hiện rõ rệt trong hành động của vua chúa trong các bộ tộc dã
man. Chính các bộ tộc đó cũng cho là cần thiết phải bảo vệ vua chúa của
mình, rằng họ sẵn sàng sử dụng sức mạnh của họ; họ chẳng bao giờ yên
tâm về sự khẩn trương và năng lực hiểu biết của mình. Một chuỗi những lo
âu là động lực sinh ra những cấm kị dành cho vua chúa của họ. "Ý nghĩ cho
rằng chế độ vương quyền cổ xưa là một chế độ chuyên chế," Frazer nói,
"theo đó một dân tộc chỉ tồn tại cho vua chúa của mình, là hoàn toàn không
thể vận dụng cho các vương triều mà chúng tôi đề cập tới ở đây. Ngược lại,
trong các vương triều đó vua chúa chỉ sống cho quyền thần của họ; cuộc
sống của ông ta chỉ có giá trị đến chừng nào mà ông ta thực hiện các nghĩa
vụ do cương vị đòi hỏi, nhằm điều hoà thế giới tự nhiên tốt nhất cho dân
tộc mình. Một khi ông ta bê trễ hay chỉ hứa suông, thì sự xét nét, chỉ dẫn và
sùng kính tôn giáo mà cho đến nay ông vốn là đối tượng theo thước đo
chuẩn xác nhất, sẽ thít chặt lấy ông ta bằng tất cả lòng căm giận và khinh
bỉ. Ông ta bị săn đuổi một cách ghê tởm. và thật là đại hạnh khi ông ta cứu
thoát được cuộc đời trần trụi. Nhưng chúng ta không có quyền phán quyết
hành vi biến đổi của dân tộc đó như là sự tráo trở hay là mâu thuẫn, dân tộc
đó vẫn tồn tại đến cùng, khi mà vua của họ chính là thượng đế, họ nghĩ vậy,
thì ông ta phải chứng tỏ rằng mình là thần hộ mệnh của họ; và nếu như ông
ta không muốn bảo vệ họ, thì ông ta phải nhường chỗ đó cho một người
khác tự nguyện làm việc đó. Chừng nào mà ông ta còn xứng đáng với lòng
mong mỏi của họ. thì sự chăm sóc chu đáo của họ là vô bờ bến, và họ chỉ
cần ông ta cũng chăm lo đến họ như thế. Một vị vua như vậy sẽ sống vây
bọc trong một hệ thống nghi lễ và hội hè, bị chìm trong mạng lưới các yêu
cầu và cấm đoán mà mục đích của chúng không khi nào nhằm đề cao uy
danh của ông ta, chỉ nâng cao thêm một chút khoái lạc của ông, mà duy
nhất chỉ đơn giản là buộc ông dừng lại trước những bước đi tổn hại đến sự
hài hoà của tự nhiên và có thể dẫn ông, dân tộc của ông và cả vũ trụ đồng
thời tới tận thế. Các qui chế đó hoàn toàn không phục vụ gì cho khoái lạc
của ông, hàm chứa đầy trong từng hành vi của ông, gạt bỏ tự do của ông và