Khuyết Danh
Nguyễn Du (1766-1820)
Tác giả - Tác phẩm
Nguyễn Du và truyện Kiều
Nguyễn Du tự là Tố Như, hiệu là Thanh Hiên, biệt hiệu là Hồng Sơn lạp
hộ, người xã Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Nghệ Tĩnh.
Là dòng dõi trâm anh thế phiệt: cha là Xuân Quận Công Nguyễn Nghiễm,
từng làm tới Tể Tướng triều Lê mạt; mẹ là người vợ thứ ba, nhũ danh Trần
Thị Tần người Kinh Bắc; anh là Toản Quận Công Nguyễn Khản cũng làm
tới Tham Tụng, Thái Bảo trong triều.
Sinh ra trong một gia đình quan lại, có truyền thống văn học, năng khiếu
thơ văn của Nguyễn Du sớm có điều kiện nảy nở và phát triển. Từ nhỏ ông
đã nổi tiếng thông minh dĩnh ngộ. Năm 1783, Nguyễn Du thi hương đậu
Tam Trường. Vì lẽ gì không rõ, ông không tiếp tục thi lên nữa.
Năm 1789, Nguyễn Huệ kéo binh ra Bắc, đại thắng quân Thanh. Nguyễn
Du, vì tư tưởng trung quân phong kiến, không chịu ra làm quan cho nhà
Tây Sơn.
Năm 1802, Nguyễn Ánh lật đổ Tây Sơn Nguyễn Quang Toản, vời Nguyễn
Du ra làm quan; ông từ mãi mà không được nên miễn cưỡng tuân mệnh.
Năm 1805, ông được thăng Đông Các điện học sĩ, tước Du Đức Hầu. Năm
1813, thăng Cần Chánh điện học sĩ, được cử làm Chánh Sứ đi Trung Quốc.
Sau khi về nước, năm 1815, ông được thăng Lễ Bộ Hữu Tham Tri.
Đường công danh của Nguyễn Du với nhà Nguyễn chẳng có mấy trở ngại.
Ông thăng chức nhanh và giữ chức trọng, song chẳng mấy khi vui, thường
u uất bất đắc chí.
Theo Đại Nam Liệt Truyện: "Nguyễn Du là người ngạo nghễ, tự phụ, song
bề ngoài tỏ vẻ giữ gìn, cung kính, mỗi lần vào chầu vua thì ra dáng sợ sệt
như không biết nói năng gì...
Năm 1820, Minh Mạng lên ngôi, cử ông đi sứ lần nữa, nhưng lần này chưa
kịp đi thì ông đột ngột qua đời.
