Suốt ngày khói lửa không lúc nào ngớt.
Dịch thơ:
Hỏa lò ai cũng có riêng rồi,
Nhỏ nhỏ, to to mấy chiếc nồi;
Cơm, nước, rau, canh đun với nấu,
Suốt ngày khói lửa mãi không thôi. (1)
NAM TRÂN dịch
SUỐT NGÀY KHÓI LỬA MÃI KHÔNG THÔI
Đọc Ngục trung sinh hoạt (Sinh hoạt trong tù) ta như bắt gặp đâu đây
bài Quả Đức ngục (Nhà ngục Quả Đức). Hai bài thơ cùng một nội dung,
cùng một hình thức thể hiện. Nếu đem so với nguyên bản chữ Hán thì sự
giống nhau rất rõ, ý, tứ, chi tiết, lối diễn đạt, nếu có khác chăng chỉ một ít
từ ngữ và trật tự câu thơ nhưng lại cùng một kiểu cấu trúc bài thơ.
Ở đây mọi sinh hoạt trong tù, cũng mỗi người một bếp, cũng suốt ngày
khói lửa đun nấu, cũng lích kích đủ thứ đồ ăn thức uống, cũng giống như
một tiểu gia đình vậy, không khác gì nhà ngục Quả Đức.
Tuy nhiên hai bài thơ cũng có một số điểm khác nhau. Ngục trung
sinh hoạt, Bác đã bị giải, bị giam ba tháng rồi, lúc này là cuối tháng 11-
1942, Bác đã trải qua mấy nhà tù. Nếu Quả Đức ngục viết về một nhà tù cụ
thể, đó là nhà ngục Quả Đức với cái ngỡ ngàng, lạ lẫm, phòng giam mà như
thể một gia đình nhỏ, thì Ngục trung sinh hoạt không còn là một phòng
giam cụ thể nữa, nói như một nhà nghiên cứu, “mọi thứ đã được điển hình
hóa”, từ cái cụ thể, cá biệt đã được chuyển thành cái phổ biến của cảnh sinh
hoạt trong tù.
