Qua bài thơ, rõ là, hiển hiện một cuộc sống tù túng, bức bách, một
cuộc sống quẫn quanh, chán chường, vô vọng đến mức đáng sợ của chính
người tù. Và, nếu như “Nhà lao Quả Đức có tính chất như một bức ký họa
lưu giữ được những hình ảnh sinh động, sắc nét thì bài Sinh hoạt trong tù
có thể xem như một tác phẩm mang ý nghĩa khái quát cao” (Đào Thản).
Qua hai bài thơ Ngục trung sinh hoạt và Quả Đức ngục, người đọc
nhận rõ tư duy nghệ thuật của Bác là nhất quán, cùng một thiên hướng, một
năng lực sáng tạo và cảm nhận sâu sắc ý nghĩa hai bài thơ.
-----
(1) Bản dịch của Quách Tấn:
Mỗi người một chiếc hỏa lò
Còn thêm nho nhỏ to to những nồi
Cơm canh trà nước nấu hoài
Suốt ngày khói lửa không hồi nào không.
Bản dịch của Hoàng Đĩnh:
Hỏa lò một chiếc, người đều có,
To, nhỏ còn thêm mấy cái nồi.
Cơm nấu, trà đun, rau lại luộc
Suốt ngày khói lửa chẳng hề ngơi.
