Cổ Mộ và Ma Trí
Nhặt Từng Chiếc Lá
TÂM VÀ TÍNH
Tác giả: Cổ Mộ
Nguồn: KTNN số 634, ngày 20.03.2008
Có một học tăng tìm Quốc sư Huệ Trung tham bái, hỏi:
“Thiền là một tên gọi khác của Tâm, mà Tâm lại là Chân Như Thực Tính,
nó không nhiều hơn ở Phật và cũng không ít hơn ở phàm nhân. Các tổ sư
của Thiền tông lại đổi tên gọi Tâm ấy thành ra Tính. Vậy xin hỏi thiền sư:
Tâm và Tính khác nhau như thế nào?”.
Sư Huệ Trung: “Lúc mê thì chúng có khác nhau (hữu sai biệt), lúc ngộ thì
chúng không khác nhau (vô sai biệt)”.
Học tăng lại hỏi: “Kinh viết: Phật Tính là vĩnh cửu (thường), Tâm là không
vĩnh cửu (vô thường). Như vậy, sao ông lại nói là không khác nhau?”.
Sư Huệ Trung: “Ngươi chỉ dựa vào lời mà không dựa vào nghĩa. Ví dụ như
khi trời lạnh thì nước đóng thành băng, khi trời nóng băng tan ra thành
nước; khi mê kết Tính thành Tâm, khi ngộ thì dung Tâm thành Tính. Tâm
và Tính vốn là một, bởi vì có mê có ngộ cho nên mới có khác nhau là vậy”.
Người ta nói:
Trong giáo lý nhà Phật, Tâm - Tính có rất nhiều tên gọi khác nhau, như:
Bản Lai Diện Mục, Pháp Thân, Thực Tướng, Tự Tính, Chân Như, Bản Thể,
Chân Tâm, Bát Nhã, Thiền v.v. Đó đều là những phương pháp, tên gọi khác
nhau trong nhận thức của người tu hành về một cái duy nhất là Bản Tính
của con người. Mê và Ngộ tuy có sai biệt, nhưng Bản Tính lại vô sai biệt.
Chẳng hạn cũng chỉ một thứ duy nhất là Vàng, nhưng từ nó người này có
