phổi vả sốt rét. Họ đến đây, đi giày cao gót, từ baraacao của seringueiro nơi
họ ăn ở với “người đàn ông” của họ, quần áo rách bươm đầu tóc bù xù suốt
thời gian còn lại trong năm, đêm nay lại trông bảnh bao; nhưng dù sao họ cũng
đã mặc cái áo váy khiêu vũ ấy mà đi qua 2 đến 3 kilomet những con đường lầy
lội trong rừng. Và để làm đẹp, họ đã tắm rửa, mặc quần áo ban đêm trong
những igarapes (những con suối) nhớp nhúa, dưới mưa, vì trời đã mưa suốt cả
ngày. Sự tương phản thật kinh khủng, giữa những bộ mặt mong manh của văn
minh ấy với cái thực tế quái đản đang chờ đợi ở ngay trước cửa kia.
Những tấm áo váy cắt ngắn may vụng về làm nổi bật những vóc dáng đặc
trưng Anh-điêng: vú nhô tất cao, và gần như nằm dưới nách, bị đè chặt bởi lớp
vải chứa một cái bụng phồng to; tay chân mảnh khảnh, trông thật xinh, cổ tay
cổ chân rất thanh. Đàn ông, quần dài bằng vải trắng, đi giày to và áo vét kiểu
pyama, tới mời người bạn nhảy (như đã nói, những người phụ nữ này không có
chồng. Họ là những companherias; lúc thì là amaziadas, tức “sống như vợ
chồng”, lúc thì là desocupadas “không có ai, rỗi rãi”). Anh ta cầm tay cô dẫn
cô ra giữa palanque bằng rơm của babassu, được soi sáng bởi một chiếc đèn
dầu hỏa cháy xèo xèo, chiếc pharol. Họ ngập ngừng mấy giây để chờ nhịp
mạnh của chiếc caracacha, chiếc hộp đựng đinh sắt, do một vũ công ngồi
không lắc; và họ bước đi: 1, 2-3; 1, 2-3, v.v. Những bàn chân kéo lê trên sàn
nhà dựng trên những cây cột chống, cứ vang lên theo bước nhảy.
Người ta nhảy theo điệu của một thời khác. Nhất là điệu defeitera gồm
những câu nhắc đi nhắc lai xen kẽ là tiếng đàn accordeon (đôi khi có đàn
violāo và đàn cavaquinho hòa theo) ngưng lại đễ cho phép tất cả những người
đàn ông ứng tác, lần lượt từng người một, một đoạn hai câu thơ đầy ẩn ý giễu
cợt hay tán tỉnh, mà các cô gái đến lượt họ cũng phải đáp lại như vậy, không
phải không kì họ bối rối, com vergonha; một số thì đỏ mặt bỏ chạy, một số
khác thì liến thoắng rất nhanh một đoạn không nghe rõ, như kiểu các bé gái
đọc bài học thuộc lòng. Đây là một câu được ứng khẩu nói về chúng tôi:
Um e medico, outro professor, outro fiscal do Museu,
