trẻ con! Các kinh sĩ cũng thường đi dạo ở đó. Bao giờ gặp ai, ông cũng nhẹ
nhàng nói vài lời. Tôi nhớ hồi đó, tôi rất thích nghe người lớn nói chuyện.
Một lần, tôi nghe thấy ông đứng nói chuyện với hai người kinh sĩ ngồi ở một
chiếc ghế dài. Họ nói về “Frankreich”, về sự “tự do”, toàn là những chuyện
lạ tai. Đột nhiên, ông Rybář giơ cao ngón tay và huýt một tiếng: “Ờ, tôi cứ
theo Rosenau. Ông Rosenau đã nói là sự tự do giống như thức ăn ngon và
rượu mạnh. Nó nuôi sống người nào mạnh mẽ và làm cho người ta mạnh
hơn, nhưng nó làm mệt, làm say, nó hủy hoại người yếu đuối.” Nói đoạn,
ông nhấc mũ lên chào rồi bỏ đi.
Ông kinh sĩ to béo suy nghĩ: “Ông ấy bao giờ cũng nói đến Rosenau là
nghĩa sao?” Ông thứ hai, cũng béo, nhưng nhỏ người hơn, trả lời: “Nhà văn,
chắc là nhà văn.”
Nhưng tôi nhớ đến nội dung của câu ấy với tất cả những điều thông thái
chứa trong nó. Tôi có ấn tượng cao đẹp về Rosenau, tương tự như về ông
Rybář. Sau này, khi lớn lên và tự mình đọc được đủ các loại sách, tôi mới
nhận ra rằng hồi đó ông Rybář đã trích dẫn khá đúng. Cái khác duy nhất là
câu đó không phải do một Rosenau nào viết, mà chính là Roussenau
hai chữ “s” trong tên. Chắc hẳn đó chỉ là một điều ngẫu nhiên dẫn đến cách
phát âm sai như vậy của ông, nhưng hoàn toàn không vì thế mà làm giảm sự
kính nể của tôi đối với ông. Quả thật, ông là một người vô cùng tốt!
Lúc đó là khoảng ba giờ chiều của một ngày tháng tám đầy nắng.
Người nào đang đi ở phố Ostruhová cũng dừng lại; người nào đang đứng ở
trước cửa nhà thì vội gọi ai đó ở trong nhà; mọi người từ các cửa hàng đều
chạy ra đường. Tất cả đứng nhìn theo ông Rybář đang đi xuống dốc. “Ông
ấy đi khoe của đấy,” ông Herzl, chủ quán bia ở nhà Hai mặt trời, bảo vậy.
Tôi cũng muốn nói là theo ngôn ngữ của Malá Strana thì “hai mặt trời” quả
đúng là hai mặt trời.
“Ấy, thế đấy!” Ông Vitouš ở cửa hàng chỗ góc phố kêu lên, “Chắc là bí
lắm mới mang đi bán!” Tôi lấy làm tiếc, nhưng phải nói rằng ông Vitouš
không được láng giềng tôn trọng lắm. Người ta kể rằng đã có lần ông ấy
