1743-1744. Làm bí thư sứ quán Pháp tại Venise, say mê âm nhạc
Ý.
1745. Trở lại Paris, gặp gỡ và chung sống với Thérèse Le
Vasseur.
1746-1747. Làm thư ký cho bà Dupin.
1749. D’Alembert, Diderot đề nghị Rousseau viết mục về âm
nhạc trong Bách khoa toàn thư. Diderot bị giam ở Vincennes. Trên
đường đến thăm Diderot, đọc trên báo câu hỏi của Viện Hàn lâm Dijon
(“Liệu sự tiến bộ của khoa học và nghệ thuật có góp phần làm thuần
khiết phong tục?”) Rousseau được một “cảm hứng đột ngột” phát lộ
mọi mâu thuẫn của hệ thống xã hội.
1750. Luận về khoa học và nghệ thuật đoạt giải của Viện Hàn
lâm Dijon, được xuất bản, và thành công vang dội.
1751. Rousseau bắt đầu cuộc “cải cách”, sống thật giản dị, lấy
công việc chép nhạc làm sinh kế.
1752. Nhạc kịch Thầy bói làng quê của Rousseau được công diễn
trước nhà vua, và thành công rực rỡ. Vở Narcisse được diễn tại Kịch
viện Pháp. Viết Bức thư về âm nhạc Pháp, khiến dư luận xôn xao,
phản đối dữ dội.
1754. Cùng Thérèse đi Genève. Trở lại với Tân giáo và được
phục hồi quyền công dân Genève.
1755. Luận về nguồn gốc của sự bất bình đẳng giữa nhừng con
người được xuất bản tại Amsterdam và lại gây sóng gió. Voltaire viết
thư cho Rousseau: “Tôi đã nhận được của ông cuốn sách mới chống
lại loài người, tôi xin cảm ơn ông [...]”.
1756. Cùng Thérèse dọn đến ở Ermitage, ngôi nhà nhỏ tại
Montmorency, được bà D’Épinay cho mượn. Viết cho Voltaire bức
“Thư về Thượng Đế”, nhân thảm họa động đất tại Lisbonne. Bắt đầu
sáng tác Julie hay nàng Héloïse mới.
1757. Yêu say đắm Sophie d’Houdetot, tình nương của nhà thơ
Saint-Lambert. Những bất hòa đầu tiên với bà D’Épinay, Diderot và
