NHỮNG NGHỊCH LÝ CỦA THỜI GIAN - Trang 329

ruộng đất. Thực ra, từ lâu nhiều người nông dân đã ly nông bằng
một cách làm ít gây sự chú ý hơn: họ thuê những nông dân khác
làm ruộng thay cho mình. Còn họ, những người biết tính toán và có
đầu óc, đã sử dụng thời gian và sức lực vào những công chuyện
làm ăn có lợi hơn. Đó là làm nghề thủ công truyền thống, xây dựng,
buôn bán, làm thuê trong các thành phố lớn… Nói chung, cũng đều
là những công việc cực nhọc, nhưng mang lại thu nhập khá hơn.

Ly nông là một xu thế tất yếu của quá trình công nghiệp hóa. Vấn đề
chỉ là chúng ta sẽ nhận thức và cư xử với nó như thế nào mà thôi.
Và cái sự như thế nào này thì thật ra vẫn còn chưa rõ lắm. Điều rõ
hơn là: chính sách hộ khẩu chặt chẽ, hệ thống quy hoạch các khu
công nghiệp thiếu nơi ăn, chốn ở cho những người công nhân (mà
thực chất là nông dân) chỉ đang làm cho quá trình ly nông nói trên
trở nên đau đớn và khó khăn hơn.

Trong bất cứ trường hợp nào, việc nông dân trả lại ruộng đất là cơ
hội chưa từng có để chuyển dịch cơ cấu của nền kinh tế và công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Một chính sách mạch lạc và thiết
thực để giúp cho những người nông nói trên là rất cần thiết. Thiếu
một chính sách như vậy, không biết đến bao giờ chúng ta mới có thể
vượt qua được sự quẩn quanh và nỗi buồn tê tái của tình cảnh:
“Ông lão dong trâu đi bừa là con ông lão ngày xưa đi cày”?