NHỮNG NGHỊCH LÝ CỦA THỜI GIAN - Trang 76

cội nguồn của nhiều bất trắc, trong đó có của thảm họa tại Trung tâm
thương mại quốc tế tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Nhược điểm dễ nhận thấy nhất ở đây là tính cẩu thả, đại khái. Tính cẩu thả,
đại khái này thể hiện trong một loạt các sự kiện mang tính nhân quả của vụ
cháy: trong chủ trương và giải pháp chuyển khu thương xá Tam Đa thành
Trung tâm thương mại quốc tế; trong việc kiểm tra về phòng cháy, chữa
cháy và việc triển khai các kiến nghị của đoàn kiểm tra; trong việc thuê thợ
sửa giá khung tại sàn nhảy Blue mà không giám sát việc sửa chữa; đặc biệt
trong việc hàn giá khung lên trần nhà và coi thường các quy phạm về phòng
cháy, chữa cháy. Sử dụng khái niệm của khoa học hình sự, trong tất cả các
khâu đều thấy thấp thoáng yếu tố lỗi. Nghĩa là chúng ta đều có thể thấy
trước hậu quả sẽ tai hại như thế nào nếu xảy ra hỏa hoạn. Chúng ta thấy
trước, nhưng chúng ta vẫn cho qua. Lôgíc tâm lý của tính cẩu thả thể hiện ở
cách suy diễn sau đây: chắc gì đã cháy; cháy chắc gì đã không dập được;
không dập được chắc gì đã chết người.

Sự bất cẩn và cẩu thả được thấy rất rõ trong việc quy hoạch và xây cất nhà
cửa tại nhiều khu phố của nước ta. Đây là những khu phố nhà cửa chen
chúc nhau: trên không thấy trời, dưới không thấy đất. Các cư dân gần như
phải lách nhau để đi làm và trở về với căn nhà của mình. Với những “địa
đạo” kiểu như vậy, mỗi khi xảy ra hỏa hoạn hoặc động đất sẽ không có cách
gì để cứu trợ, cũng như thoát hiểm.

Nhân đây, với dự định xây dựng nhà máy thủy điện Sơn La (có đập chắn
nước cao trên dưới 200 mét) và nhà máy điện nguyên tử trong tương lai,
chúng ta phải cân nhắc rất kỹ đặc điểm tâm lý này của người Việt.

Nhược điểm thứ hai là để cảm xúc lấn át sự tỉnh táo và quyết đoán. Đau
thương là vô bờ bến, nhưng trong cơn nguy kịch chỉ có sự bình tĩnh, thậm
chí sự lạnh lùng của trí tuệ mới giúp chúng ta có được cách ứng xử khôn
ngoan, sáng suốt. Rất tiếc, những gì do Đài truyền hình phát lại cho thấy rất