Nguyễn Bích Lan biên soạn
Những người phụ nữ làm thay đổi thế giới
Zahra Kazemi
(1949-2003)
SỰ THẬT KHÔNG THỂ CHẾT
Zahra Kazemi là một phóng viên nhiếp ảnh tự do. Bà đã làm việc với ống
kinh máy ảnh hơn hai mươi năm. Những bức ảnh bà chụp được nhiều tờ
báo sử dụng. Phong cách làm việc và quan điểm của bà thể hiện đậm nét
trong các bức ảnh ghi lại thực trạng đói nghèo, cơ cực, áp bức bất công, và
cảnh tha hương của những công dân thiệt thòi trên địa cầu.
Sinh ra ở Iran, học ngành văn học và điện ảnh ở đại học Paris, định cư ở
Canada, Kazemi đã đi đến những nơi nóng bỏng nhất trên thế giới. Bà đã
đến châu Phi, các nước Mĩ La tinh và Caribe, các nước thuộc Trung Đông.
Bà là một trong những nữ phóng viên nhiếp ảnh không ngại nguy hiểm đã
có mặt ở Afganistan và Iraq khi quân đội Mĩ được triển khai ở hai nước
này.
Iran, quê hương của Kazemi là một đất nước bất ổn. Con số thống kê không
chính thức cho tấy trong hai thập kỉ gần đây, các nhà tù ở Iran đã giam giữ
120 nghìn tù chính trị và những người đấu tranh vì nhân quyền. Đặc biệt từ
năm 2000 nước này trở thành mối quan tâm của thế giới bởi một loạt vụ bắt
giữ nhà báo và đóng cửa các cơ quan báo chí. Dư luận cho rằng vào tháng
Bảy năm 2003, ở thủ đô Teheran có khả năng sẽ xảy ra những cuộc biểu
tình lớn. Bởi vậy đầu năm 2003 Kazemi quyết định trở về Iran. Trong email
gửi cho con trai mình, Kazemi đã miêu tả tình hình phức tạp ở Iran. Bà
viết: “Đất nước đang trải qua những bước ngoặt lí tưởng cho các nhà nhiếp
ảnh tác nghiệp”.
Ngày 23 tháng Sáu là một ngày không yên tĩnh ở thủ đô Teheran. Có một
cuộc biểu tình của sinh viên đòi thả tự do cho các tù nhân ở bên ngoài nhà
tù Evin. Kazemi và ống kính máy ảnh của bà chớp cơ hội ghi lại cảnh biểu
tình. Bà đang thực hiện công việc thì bị cảnh sát Iran bắt bởi họ cho rằng
