Nguyễn Bích Lan biên soạn
Những người phụ nữ làm thay đổi thế giới
Lise Meitner
(1878-1968)
NHÀ KHOA HỌC CHÂN CHÍNH
Ai cũng biết giải Nobel là giải thưởng lớn nhất, danh giá nhất trong các giải
thưởng được lập ra để tôn vinh những đóng góp của con người vì sự tiến bộ
của nhân loại, nhưng không phải ai cũng biết xung quanh giải Nobel cũng
có những câu chuyện gây tranh cãi, thậm chí có cả thiếu sót.
Một trong những thiếu sót ấy đã xảy ra vào năm 1944 khi hội đồng trao giải
Nobel quyết định trao giải Nobel hoá học cho nhà hoá học người Đức Otto
Hahn vì công phát hiện ra sự phân rã hạt nhân, mà lại không ghi nhận công
lao của Lise Meitner, nhà khoa học đã cộng tác với Otto Hahn trong suốt
quá trình phát hiện này và là người đầu tiên đưa ra giải thích lý thuyết và
quá trình phân hạt nhân.
Lisa Meitner sinh ra ở Vienna, nước Áo vào năm 1878 trong một gia đình
gốc Do Thái. Năm 1901khi lần đầu tiên cánh cửa trường đại học trong
nước mở ra với nữ giới bà vào đại học Vienna theo học ngành vật lý. Sau
khi giành học vị tiến sĩ vật lý bà sang Đức tiếp tục nghiên cứu về phóng xạ
dưới sự hướng dẫn của Max Planck.
Vào ngày đó ít ai có thể đoán trước được rằng người phụ nữ trẻ say mê
khoa học ấy sẽ gắn bó với nước Đức 31 năm và có những đóng góp to lớn
cho nền khoa học của nước này. Viện hoá học Emil Fischer đã từ chối bà
chỉ vì bà là phụ nữ. Mặc dù là nữ giáo sư vật lý đầu tiên ở Đức và liên tục
được đề cử nhận giải Nobel vào những năm 20 và 30 bà vẫn phải buộc rời
nước Đức vì gốc gác Do Thái của mình. Bà sang Đan Mạch rồi tới Thuỵ
Điển. Mùa hè năm 1938 bà tiếp tục công việc nghiên cứu khoa học tại viện
