của người Sumer). Sự mô tả rất chi tiết về kỳ quan này trở thành một mảng
đề tài được ưa chuộng nhất của những du khách cổ đại.
Sau đó, đến giai đoạn trước khi con người phát minh ra chữ viết, ở
Sumer bùng nổ sự sáng tạo kỹ thuật trên diện rộng nhưng không phù hợp
mãi cho đến thế kỷ thứ XIX và XX, của kỷ nguyên chúng ta. Vì trong giai
đoạn này, chúng ta không chỉ chứng kiến sự bùng nổ đột biến của những
cộng đồng nông dân với sự phát triển mới về những cải tiến trong nông
nghiệp và chăn nuôi mà sự vận chuyển bằng xe cộ, thuyền buồm, luyện kim
và luyện gốm cũng lần lượt được xuất hiện đan xen. Người Sumer là những
người đầu tiên tìm ra cách thức xây dựng cho phép con người vượt qua
những công trình đơn giản nhằm đáp ứng chỗ ở thoải mái cho chính họ,
dựng nên những công trình nguy nga hùng vĩ thậm chí vượt trội hẳn dành
cho kinh doanh và hành lễ: tượng đá đồ sộ, chạm khắc, khảm, khuôn gạch,
vòm cung, mái vòm và đỉnh tròn tất cả đều bắt đầu tỏa sáng dưới ánh mặt
trời chói chang ở xứ Sumer. Tích lũy dần, một loạt những phát minh độc đáo
này mở ra khả năng mậu dịch đầu tiên trên khắp thế giới và, từ đó, những
nơi tập trung người và của cải to lớn, đặc biệt là những tiện nghi lưu trữ
khổng lồ đã khuyến khích những nhà phát minh vô danh của chúng ta nghĩ
đến chữ viết.
Trước khi chữ viết đầu tiên được khắc chạm trên phiến đất sét nhỏ (qua
nhiều thế kỷ, những phiến đất sét nhỏ vẫn là phương tiện lưu giữ thông
dụng), người Sumer đã trỗi dậy thống trị toàn bộ vùng Mesopotamia và có
những mối liên kết thương mại bền vững, thậm chí nắm cả quyền bá chủ
chính trị ở những khu vực cách xa lưu vực sông Nile thuộc Bắc Phi và ở
thung lũng Indus thuộc miền Viễn Đông. Những người kém hiểu biết cho
rằng ở Sumer xuất hiện một nhóm khoảng hai mươi lăm nhà nước thành thị
rất giống nhau cả về văn hóa và tổ chức bộ máy, Nhưng những nhóm người
nguyên thủy ở Amorites - những dân du cư Semitic ở các ngọn núi và sa
mạc hoàn toàn nằm ngoài phạm vi của Sumer - thì lại cho rằng những thành
phố chật chội và đông đúc trải dọc theo những bờ xanh của dòng Euphrates
uốn khúc giống như sợi dây chuyền bằng đá khổng lồ được đánh bóng có vẻ
