CHƯƠNG 1
NGÔI ĐỀN DƯỚI ÁNH TRĂNG
Kinh nghiệm tôn giáo ban sơ
C
ách đây khoảng chừng năm thiên niên kỷ, lần đầu tiên bàn tay con người
đã sáng tạo ra chữ viết và lịch sử cũng được bắt đầu từ đó, những sự kiện
lịch sử của nhân loại được ghi nhận lại. Điều này xảy ra ở Sumer, hầu như
chắc chắn tại một kho hàng ở xứ Uruk, có lẽ đây là nơi cư trú sớm nhất của
loài người và xứng đáng được mệnh danh là “đô thị” nằm tập trung dọc theo
lưu vực sông Euphrates ở Mesopotamia cổ đại (ngày nay là Warka, Iraq).
Chữ viết là một sáng kiến bắt nguồn từ nhu cầu của con người: liệu có cách
nào khác để người Sumer (tổ tiên người Babylon, 5000 năm TCN) luôn giữ
được những bản báo cáo của họ hay không? Sự tích tụ mới lạ của con người
và của cải của họ vào trong một thành phố như Uruk - những đền đài, nơi ở,
nhà kho và ngõ hẻm lộn xộn làm choáng ngợp đầu óc con người, sự tích tụ
này sớm được mô phỏng trên khắp xã hội cổ đại - đã đến lúc cần thiết phải
có một phương pháp mới trong việc đếm hàng chất lên tàu và hồi tưởng lại
cách thực hiện, vì đầu óc con người không còn đủ sức quán xuyến toàn bộ
sự rộng lớn như vậy được nữa. Đầu óc con người mệt mỏi trước nhiệm vụ
sinh ra kháng cự và bất hợp tác - cuối cùng, có khuynh hướng sai lệch một
cách đáng báo động - nhưng với tài khéo léo của con người đã gợi ra một
giải pháp quả là khôn ngoan: dùng những ký hiệu chữ viết cố định để thay
thế cho bộ nhớ có thể sai lầm của con người.
