1804: Immanuel Kant qua đời tại Königsberg, hưởng thọ 80 tuổi.
Cuộc cải cách của Đức thế kỷ 19 đứng trên miếng đất đã được khai sáng
của Kant. “Con người tự lao động để đưa mình dần dần bước ra khỏi tình
trạng thô thiển, nếu người ta không cố ý ngăn cản một cách giả tạo để giữ
con người trong tình trạng thô thiển đó" (Die Menschen arbeiten sich von
selbst nach und nach aus der Rohigkeit heraus, wenn man nur nicht
absichtlich künstelt, um sie darin zu halten, trong Was ist Aufklärung?
(Khai sáng là gì?). ”Khai sáng là con người ra khỏi sự lệ thuộc đã tự
chuốc lấy (vì chưa trưởng thành). Lệ thuộc là sự thiếu năng lực sử dụng
trí tuệ mình không có sự hướng dẫn của người khác” (Aufklärung ist der
Ausgang des Menschen aus seiner selbstverschuldeten Unmündigkeit.
Unmündigkeit ist das Unvermögen, sich seines Verstandes ohne Leitung
eines anderen zu bedienen). “Habe Mut, dich deines eigenen Verstandes
zu bedienen” (Hãy có can đảm sử dụng trí tuệ của chính mình) là khẩu
hiệu của Khai sáng. Các tác phẩm chính của ông: Kritik der reinen
Vernunft (1781), Kritik der praktischen Vernunft (1788), Kritik der
Urteilskraft (1790). Các tác phẩm này nay đã được nhà nghiên cứu Bùi
Văn Nam Sơn dịch và chú giải thành Phê phán lý tính thuần túy, Phê phán
lý tính thực hành và Phê phán năng lực phán đoán.
1804: Napoleon (35 tuổi) lên ngôi Hoàng đế. Code civil (Napoleon
code) có hiệu lực.
