*
Suốt một ngày làm việc tôi tiến hành trong căn phòng, chiếu sáng tồi, nhập
nhòa của bộ phận điều tra của nhà tù. Trước tiên cần điền đầy đủ đăng ký yêu
cầu dẫn giải phạm nhân này lên thẩm tra. Thường thủ tục này chiếm cả tiếng
đồng hồ, trong lúc chờ đợi tôi đọc những cuốn sách mang theo về các môn mà
tôi sẽ phải trả bài thi tối thiểu ban nghiên cứu sinh lấy bằng phó tiến sĩ hoặc để
chuẩn bị các bản thuyết trình phù hợp. Chương trình tối thiểu được thông qua
có thể được coi có giá trị như các môn thi vào nghiên cứu sinh, ngoài chuyên
môn ra. Bởi vì tôi quyết định đi khỏi nước cộng hòa về thi vào nghiên cứu
sinh ở Matxcơva, chuyên môn tôi phải thi khi đã về đó. Đó là hình thức thuận
tiện nhất cho những người đang công tác có nguyện vọng thi vào nghiên cứu
sinh. Mặc dù lĩnh vực chuyên môn công tác của tôi là hình luật, tôi đã đi vào
chuyên sâu về lý thuyết nhà nước và luật pháp và luật hiến pháp. Nhưng bộ
môn tôi yêu thích nhất trước đây và còn yêu thích suốt đời là môn lịch sử phổ
cập.
Đối với các phạm nhân tôi cảm thấy thương hại, đôi khi khinh ghét, đôi khi
cảm tình, ít khi căm ghét. Trong túi, thường lệ tôi mang theo vào nhà tù
sôcôla, thuốc lá, bởi vì người ta không hiếm khi bỗng lả đi và xin được giúp
đỡ một chút ít. Sau một hai tháng bị biệt giam họ nóng lòng nóng ruột chờ đợi
điều tra viên, người mà nếu như không mang lại cho họ cơ hội giải phóng, thì
ít ra cũng cho họ được biết rõ ràng - cái gì sẽ chờ đợi tiếp theo. Là một điều
tra viên trẻ tôi được người ta giao những vụ việc không phải quan trọng nhất,
du đãng côn đồ, ăn cắp vặt, đầu cơ, gây thương tích cơ thể nhẹ và trung bình,
hiếm khi, sự việc cưỡng hiếp hay hành vi toan cưỡng hiếp, vi phạm thể lệ
buôn bán.
Khác với các điều tra viên có kinh nghiệm, những người theo đuổi một vụ
việc lớn kéo dài mấy tháng trời, qua tay tôi cả mấy vụ việc trong một tuần lễ,
vì thế tôi có dịp giao tiếp với nhiều con người. Tuy nhiên các vụ việc này cũng
được tái định với hình thức trừng phạt một thời hạn nhất định tước quyền tự
do, vì thế đòi hỏi một sự điều tra kỹ càng. Trong lòng tôi không yêu thích gì
công việc của mình, đặc biệt nếu như việc điều tra phải đến nhà xác. Kể ra, thì
với công việc ấy ít nhiều tôi đã quen dần trong những năm sau này, khi tôi
được đi sâu chuyên về các tội nặng, như thể tội giết người và tội gây thương
