ÔNG CỐ VẤN - Trang 30

Những người được đưa về trại Tòa Khâm, đối với chúng, thuộc loại những
phần tử nguy hiểm nhất, là kết quả của những cuộc truy lùng thường là rất
khó khăn. Khi bị bắt, họ chờ đợi những cực hình ghê gớm. Nhưng rồi họ
được đưa về đây, sống giữa một khung cảnh mà từ lâu họ chỉ thấy trong
những giấc mơ.
Không người Việt Nam nào, dù chưa hề đặt chân tới Huế, mà lại không
mang sẵn trong tâm hồn một vài hình ảnh về cố đô. Những hình ảnh đó đã
đi vào bài thơ, câu văn, điệu hò, tiếng hát. Những hình ảnh đó giờ đây diễn
ra hằng ngày, hàng giờ trước mặt họ. Dòng sông Hương, thành cổ, Phu Văn
Lâu, cầu Tràng Tiền, chợ Đông Ba, công viên tĩnh mịch bên bờ sông, chiếc
nón bài thơ trắng lóa gắn liền với tà áo tím, áo trắng của những cô nữ sinh
Huế, tiếng guốc khua giòn trên đường phố những lúc tan trường... Nhiều
cái rất Huế đều có thể nhìn được từ trại Tòa Khâm. Bầu không khí này
chứa đựng một thứ hương thầm mê hoặc. Cuộc dời bên trong và bên ngoài
chỉ cách nhau một hàng rào thưa. Hàng rào ngăn cách sẽ không còn nữa,
nếu họ chấp nhận cái được gọi bằng những từ không mấy xúc phạm: sự
“chuyển hướng”.
Một buổi chiều trong khi đi dạo, Hai Long nhìn thấy một thiếu phụ cùng
với đứa con nhỏ đi trên hè phố bên ngoài cổng trại. Người thiếu phụ có cặp
mắt lo âu và dáng đi tất tưởi. Thằng nhỏ đen đủi, gày gò, vừa chạy theo vừa
níu cánh tay mẹ. Đây chính là hình ảnh vợ con anh lúc này ở Sài Gòn!
Trong lòng anh bỗng dội lên sự thương cảm. Anh vội quay đi, nhưng hình
ảnh đó không chịu buông rời anh.
Thời gian học tập không kéo dài. Tiếp theo là bước phản tỉnh. Học viên,
từng người, tới gặp ban cải huấn để viết kiểm điểm và trả lời những câu
hỏi.
Nếu như trong học tập họ có thể phát biểu những lời chung chung cho qua
đi, thì lần này họ phải viết, phải trả lời những vấn đề rất cụ thể. Một lời
khai, một câu trả lời không ăn khớp với những điều chúng đã biết, sẽ làm
chúng thay đổi ngay thái độ, trở thành thù địch thực sự.
Không còn những câu chuyện rôm rả quanh bàn báo, những tiếng cười trên
sân bóng. Nét mặt người nào cũng lộ vẻ đăm chiêu hoặc lo âu, căng thẳng.