Một bộ tiểu thuyết dài hơi mấy trăm nghìn chữ, nếu tác giả không nắm
vững các yếu tổ thẩm mỹ tối thiểu về ý thức văn thể, thì không thể thu hút
được độc giả. Cuốn Phán quyết với hơn bốn trăm nghìn chữ lại có thể khiến
người ta đọc liền một mạch, chính bởi khả năng thêu dệt câu chuyện của
Trương Bình. Chủ yếu thể hiện ở ba phương diện sau:
(1) Tác giả rất biết tạo dựng "tranh chấp". Cuốn sách này có thể khiến
độc giả hứng thú đọc liền hơi, là vì bên trong chứa đựng rất nhiều "tranh
chấp". Những "tranh chấp" này là những câu chuyện dài về cuộc sống đan
xen nhau. Mỗi một "tranh chấp" lại là một mâu thuẫn giữa một câu chuyện
này với một câu chuyện khác, giữa các câu chuyện này với các câu chuyện
khác, là mâu thuẫn giữa một người này với một người khác, hoặc là giữa
một nhóm người với nhau. Nó phân bổ càng nhiều càng rộng, giải quyết
càng lâu, càng khó, càng đẩy người đọc rơi vào tâm trạng băn khoăn tự hỏi
làm sao để giải quyết mâu thuẫn. Tất nhiên, nội dung ẩn chứa trong từng
mâu thuẫn đều phải có ý nghĩa. Như vậy, mỗi khi tác giả giải quyết một
tranh chấp, có thể khiến độc giả cảm nhận được về xã hội, về nhân sinh.
Nếu sự cảm nhận này nhiều tầng, nhiều lớp, thì độc giả tự nhiên sẽ cảm
thấy nét thẩm mỹ độc đáo thú vị của tiểu thuyết dài hơi, đây là sự khác biệt
với tiểu thuyết vừa và ngắn. Phán quyết đan kết rất nhiều mâu thuẫn, cấu
thành toàn bộ lưu trình cuộc sống trong cuốn sách. Mở đầu, công nhân
muốn "gây chuyện", tố cáo lãnh đạo nhà máy hủ bại, ai ngay ai gian; Lý
Cao Thành bắt đầu cảm thấy công nhân có lý, nhưng lại cảm thấy cũng có
thể đồng cảm với cán bộ, nghe ai đây; vợ Lý Cao Thành vì sao muốn ngăn
cản ông bắt tay điều tra Trung Dương, còn Nghiêm Trận, cấp trên của ông,
vì sao cũng can dự vào; sự nhắc nhở của Dương Thành rốt cuộc là vì ý gì;
"TGT" đột nhiên vứt ra 30 vạn tệ, có liên hệ gì đến việc ông sắp bắt tay
điều tra Trung Dương; thậm chí thái độ của Tỉnh Ủy rốt cuộc như thế nào
để cấu thành nên sự "tranh chấp" xuyên suốt câu chuyện? Việc giải quyết
những "tranh chấp" này, đều chính là đáp án độc giả mong đợi, tình cảm
thẩm mỹ trong thiên tiểu thuyết này cũng được tạo ra từ đó, hơn nữa, nhờ
sự nhận thức và lý giải sâu sắc, nhờ khả năng nắm bắt và xử lý có sức mạnh
