ủy Nghiêm Trận để sinh tồn, để tác oai tác quái, để trốn tránh tội ác. Thứ
đoàn thể xấu xa, cái vòng tròn bè cánh ấy cũng có thể trở thành chỗ dựa đắc
lực cho đám phần tử hủ bại. Khi Thị trưởng Lý Cao Thành quyết tâm giải
quyết vấn đề tham ô trong công ty Trung Dương, cả Nghiêm Trận, Ngô Ái
Trân và Quách Trung Diêu đều dùng cái vòng tròn đó làm vũ khí cảnh cáo
ông, "làm người phải ân oán phân minh", nếu ngay cả cái vòng tròn đó ông
cũng không có, thì ai sẽ đứng ra bảo vệ ông đây?", và khi Thị trưởng Lý cử
tổ công tác xuống Trung Dương điều tra vấn đề tham ô cũng bởi nhận thức
về cái vòng tròn ấy, bởi phán đoán rằng Lý Cao Thành cùng Nghiêm Trận
và Quách Trung Diêu đều là người thuộc vòng tròn đó, tổ công tác đã tạo ra
được một bản "báo cáo" điên đảo thị phi, bao che tội ác, bảo vệ tham ô.
Đây lại là một sự thực có sức cảnh tỉnh xiết bao! Và cũng có tính khái quát
đối với động cơ chủ quan của đám phần tử tham ô nắm trong tay quyền thế!
Lý Cao Thành từng chất vấn những kẻ tham ô rằng: "Tôi thực không hiểu,
các người cần nhiều tiền như vậy rốt cuộc để làm cái gì!" Ngô Ái Trân - vợ
ông và Quách Trung Diêu - bộ hạ của ông đều trả lời rõ ràng rằng: "Phải
tìm một con đường sau này cho bản thân!" "Con đường sau này" mà Ngô
Ái Trân nói chính là việc mà sau khi Lý Cao Thành thôi chức Thị trưởng
không chỉ dựa vào mỗi tiền lương, vì thế phải nhân cơ hội còn nắm quyền
tranh thủ vơ vét tiền bạc; còn Quách Trung Diêu thì lại là "con đường sau
này" khi quốc gia biến sắc, liều mạng bòn rút, "sau này nếu còn chủ nghĩa
xã hội thì tôi vẫn làm quan, nếu thành chủ nghĩa tư bản thì tôi sẽ làm nhà tư
bản", điều này chí ít đã trở thành một sự phản bội chính trị. Phần tử hủ bại
quyền cao chức trọng Nghiêm Trận cũng đã dùng bí danh làm xong hai
chiếc hộ chiếu hai nước. Những nghệ thuật khái quát này vừa chân thực
vừa sâu sắc, có ý nghĩa rất lớn đối với việc đi sâu nhận thức về tham ô tham
nhũng của con người.
Phán quyết chính là một biểu hiện nhiệt tình và đầy đủ nhất cho cuộc
chiến chống tham ô tham nhũng. Đấu tranh chống tham ô tham nhũng dựa
vào cái gì? Bằng hình tượng nghệ thuật sắc nét, tác giả đã cho chúng ta một
câu trả lời chính xác: dựa vào quần chúng nhân dân, dựa vào Đảng. Tác
