SỰ HÌNH THÀNH CÁC CHÙA KHMER TỈNH VĨNH LONG
321
từng phum-srock của công động dân tộc Khmer sinh sống. Mỗi
chùa Khmer được xem như là trung tâm văn hóa dân tộc của khu
vực. Chùa là trường dạy chữ Khmer, Pali và giáo lý cho người dân
Khmer, chùa là trung tâm tổ chức lễ hội tín ngưỡng dân tộc. Suốt
cả cuộc đời người Khmer từ khi chào đời đến ngày mất đều gắn liền
với chùa chiền. Các nhà Sư Khmer là những vị thầy vừa dạy chữ
dân tộc vừa là vị thầy lãnh đạo tinh thần cho cộng đồng để gìn giữ
truyền thống dân tộc là đạo Phật Theravāda. Trong tỉnh Vĩnh Long
hiện có 13 chùa Khmer, có 6 chùa được công nhận chùa di tích lịch
sử văn hóa. Trong số 13 chùa, có một chùa được thành lập từ thời
Phù Nam, 09 chùa được thành lập thời kỳ Chân Lạp, và 03 chùa được
thành lập trong thời kỳ gần đây. Hiện nay trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long
có khoảng trên 20 nghìn người Khmer sinh sống, trong đó có khoảng
từ 200 – 250 tu sĩ dân tộc Khmer thuộc Phật giáo Theravāda
4
.
2. ĐẶC TRƯNG TÊN CHÙA KHMER
Các chùa Khmer tại Việt Nam nói chung và chùa Khmer tỉnh
Vĩnh Long nói riêng đều giống nhau ở cách đặt tên và gọi tên. Đó
là một chùa có ba tên gọi: tên Pali, tên Khmer và tên tiếng Việt.
Theo truyền thống, tên chùa là do nhà vua hoặc Tăng thống đặt,
nên mỗi khi thành lập chùa mới thì người dân Khmer đều về kinh
đô Campuchia yết kiến nhà vua hoặc ngài Tăng thống (Sangharāja)
xin tên chùa. Tên đầu tiên được đặt là tên Pali. Tên Khmer là do
người Khmer gọi tên chùa bằng cách dịch nghĩa từ tên Pali ra tiếng
Khmer, hoặc có trường hợp tên Khmer được gọi bằng một cái tên
liên quan tới khu vực chùa đó, chứ không phải dịch từ tên Pali. Tên
tiếng Việt là do người Việt tự gọi sao cho dễ nhớ, dễ phân biệt với
chùa khác, tên tiếng Việt không nằm trong nguyên tắc đặt tên mà
chỉ gọi theo thói quen của cộng đồng sống gần khu vực chùa. Có
chùa tên tiếng Việt được gọi trại âm từ tiếng Khmer, hoặc gọi theo
lối dịch nghĩa từ tên Pali hoặc từ tên Khmer, hoặc gọi theo địa danh
của khu vực.
4. Con số thống kê tu sĩ Khmer năm 2020 là 202 vị tu sĩ nhưng con số này luôn dao động từ khỏang
200 đến 250 tu sĩ vì truyền thống tu gieo duyên của dân tộc
