người đã đồng ý về tội trạng như đã nêu. Nó chỉ có giá trị minh chánh là
cung từ đã được đọc, đã đưa cho mấy người coi. Vậy đủ chưa?"
Giữa lúc ông thẩm vấn viên vung vẩy chìa khoá cung khai vào tận mặt thì
nếu tinh mắt bị can chắc chắn sẽ nhận ra những hàng chữ tắt xuất hiện
nhiều lần trong bản cung từ. Ít nhất cũng có UK và UPK tên tắt của hai thứ
luật. Một là Bộ Hình Luật (UK) và hai là Bộ Hình sự Tố tụng (UPK) để
nhà nước tùy tiện áp dụng mà người nhà nước không có bổn phận giải thích
luật pháp, chỉ cần đọc lên mấy chữ tắt.
Mười năm trôi qua rồi thấm thoát mười lăm năm cỏ đã mọc xanh rì trên
nấm mộ của thời hoa niên của tôi. Hết án đi đày, tôi trở về nơi cư trú không
hơn đi đày bao nhiêu để thấu hiểu sự thực này: ở bao nhiêu “khu giáo dục
văn hoá” trong trại, trong bao nhiêu thư viện lớn nhỏ có bao giờ tôi được
dịp ngó thấy, sờ tay vô một Bộ Hình Luật của Cộng hoà Liên Xô? Mua
không ra, mượn không được, hỏi cũng không thấy luôn
.
Bạn tù của tôi kể đến mấy trăm người. Ai chẳng từng nếm mùi điều tra, ra
toà nhiều người còn hơn một lần bị tống vô Trại Cải tạo hay đưa đi đày nữa
nhưng có một ai được hân hạnh nhìn mặt hay sờ vào Bộ Hình Luật bao giờ.
Chao ôi, mãi đến 35 năm sau khi chúng ra đời, đang sửa soạn bị thay thế
tình cờ tôi mới vớ được nguyên cặp Hình luật và Hình sự Tố tụng nằm bên
nhau như hai anh em song sinh ở một sạp báo nhà ga xe điện hầm Mạc Tư
Khoa. Phải chăng chúng lạc hậu, sắp sửa thành phế thải rồi mới được phổ
biến?
Lần giở lại mấy trang sách Luật, tôi không khỏi ngao ngán. Chẳng hạn Bộ
Hình sự Tố tụng có điều 136 ghi rõ ràng: “Thẩm vấn viên không có quyền
bắt nghi can cung khai hay thú nhận bằng những phương pháp áp lực, đe
doạ”. Làm như Hình luật cũng tiên liệu sẵn những mánh lới đe doạ của các
ông thẩm vấn viên.
Điều 111 Hình sự Tố tụng buộc thẩm vấn viên phải “giúp đỡ” các nghi can,
thấy điểm nào có thể gỡ tội, làm nhẹ tội được cho họ là phải làm liền.
Nhưng thực tế thì có công với chế độ, làm cách mạng cướp chính quyền, tự
tay bắn Kolchak, truất hữu bọn kulak… là tôi cũng còn kể bỏ. Chưa kể đến
