Alexandre Soljenitsyne
Quần đảo ngục tù
Phần 1
Bình minh công lý
Không hiểu các dân tộc bạn có vậy không, chớ dân Nga chúng tôi mau
quên lắm. Chúng tôi không nhớ nổi chuyện xảy ra mà chỉ nhớ những gì
người ta đóng vào đầu óc hoài hoài bắt nhớ. Có thể đức tính mau quên do
lòng tốt mà ra nhưng quả dễ bị lừa gạt quá. Nếu người ta muốn chúng tôi
quên cả những phiên toà xử công khai thì cũng chẳng nhớ làm chi. Hãy nhớ
những gì radio ong óng rót vào tai tối ngày! Tuổi trẻ chưa biết gì không
nhớ đã đành, ngay lớp trung niên mắt thấy tai nghe mà hỏi lại về những
phiên toà quan trọng quảng cáo rình rang có lẽ họ chỉ nhớ nổi vụ Bukharin,
vụ Zinoviev… Nghĩ mãi có thể nhớ ra còn vụ Đảng Kỹ nghệ! Thế là hết,
làm như chỉ có bấy nhiêu.
Sự thật thì biết bao nhiêu phiên toà đã diễn ra từ 1918, từ ngày sau Cách
mạng. Hồi đó đã làm gì có Luật? Công nông muốn sao thì Toà xử vậy, làm
gì có vấn đề hợp pháp hay không? Đó là buổi BÌNH MINH CỦA CÔNG LÝ
mà chương sách này sẽ tìm về, băng qua đống tro tàn của quá khứ.
Những năm sôi động đó súng dao còn xài nhiều đâu đã nghỉ ngơi. Mãi sau
này mới có lối ban đêm xách người xuống hầm, thảy một viên vào sọ khỉ.
Cho đến năm 1918 thủ lãnh Cheka ở Ryazan là Stelmakh còn ra lệnh bắn tù
giữa sân, ban ngày cho những đứa khác ngó thấy trước mắt. Hồi đó có danh
từ trừng trị bên lề toà án. Không phải không có toà án để làm công việc
này mà để Cheka trừng trị thuận tiện hơn
án tử hình. Cheka cứ "làm riêng" và làm ngoài lề mà căn cứ theo tài liệu
đích thực và những con số khiêm nhường nhất của chính ông Toà Latsis thì
thành tích trừng trị "bên lề" của cơ quan trong 18 tháng (năm 1918 và nửa
đầu 1919) như sau đây. Chỉ tính 20 tỉnh Trung nguyên tức phân nửa nước
Nga nên dù sao cũng phải hiểu dưới sự thật rất xa!
