không câu nệ ý thức nào công lý, nào sự thật mà vì nó chúng ta suýt phải
trả giá đắt.
Quan điểm Krylenko là Toà Cách mạng không phải Toà mà là bộ phận
tranh đấu của Công nông chống thù địch, đặt quyền lợi Cách mạng lên trên
hết và phục vụ Công nông trước hết cho nên Toà không đặt vấn đề bị can
có tội hay không theo quan niệm trưởng giả lỗi thời. Yếu tố quyết định duy
nhất phải là giai cấp. Toà Cách mạng không khoe luật, đấu luật, bao nhiêu
lý luận pháp lý đều vô dụng một khi Toà không xử theo tinh thần một đạo
luật, không đặt vấn đề giảm khinh mà căn bản là phải tiêu diệt kẻ thù giai
cấp, không phải vì tội mà nó đã phạm nhưng có thể phạm sau này, nếu
không tiêu diệt bây giờ.
Vậy thì tìm hiểu thêm làm gì buổi bình minh của Công lý khi quan điểm
Krylenko đã rõ ràng như vậy và tự nó đã nói lên đầy đủ vai trò và công
dụng của Toà án những năm đầu tiên sau Cách mạng? Hãy nhắm mắt một
phút để tưởng tượng một phiên toà có ông Chưởng lý Krylenko ngồi buộc
tội, chiếc áo vét lao động mở cổ để lộ áo lót kẻ sọc kiểu thủy thủ. Ngôn ngữ
Krylenko thì điển hình ưa chơi chữ, lâu lâu xài điển tích Latinh (một nhà
cách mạng có học, có chuyên môn mà). "Đặt vấn đề sự kiện đi", "Yếu tố
khuynh hướng cần định rõ trong trường hợp này". Tuy nhiên, ông Chưởng
lý cũng có thể có phản ứng rất bình dị để bật ra trước mặt bị can: "Quân vô
loại chuyên nghiệp!"
Krylenko cũng chẳng phải giới thâm trầm, đạo đức giả. Trường hợp bắt gặp
một bị can dám mỉm cười, người không ngần ngại dằn mặt thẳng thừng,
không quanh co úp mở ngay trước khi buộc tội:
"Công dân Ivanova, chị sẽ trả giá nụ cười bằng thân phận của chị. Cố nhiên
chúng tôi sẽ có cách để chị không bao giờ cười được nữa!"
Ở buổi bình minh của Công lý có nhiều bản án có thể gọi là điển hình của
thời đại mà nhân vật chính là ông Chưởng lý Cách mạng Krylenko. Xin kể
qua một vài vụ:
Vụ báo Russkiye Vedomosti
Đây là vụ án tự do báo chí đầu tiên, một thử thách của chế độ vừa làm xong
