QUẦN ĐẢO NGỤC TÙ - Trang 391

phản cung một điểm nào đó để Toà có lý do gặng hỏi lại, làm sáng tỏ vấn
đề. Vậy đó mới đủ tiêu chuẩn nghệ thuật, như Viện Kịch nghệ Mạc Tư
Khoa.
Nhưng đạo diễn Krylenko làm mạnh tay quá, nhất định mổ xẻ phanh Đảng
Kỹ thuật để truy đến tận gốc gác giai cấp. Đặt vấn đề giai cấp đấu tranh thì
nắm chắc phần thắng! Có điều đồng chí Chưởng lý đã không sắp đặt kỹ
như Stanilavsky, cắt đặt rành rẽ từng vai trò mà còn để diễn viên "đóng
tuồng" cho đúng sự thực. Nghĩa là để cho mỗi bị cáo có dịp nói lên thành
phần giai cấp, tương quan với Cách mạng và trường hợp và dẫn dắt chúng
tôi những hành động băng hoại: Thế là toàn bộ vở kịch sụp đổ trong cả 5
màn!
Điều phát giác thứ nhất làm mọi người kinh ngạc: có 8 bị cáo trí thức tiểu
tư sản thì cả 8 đều xuất thân hàn vi, nghèo khổ cả! Người gốc con nhà
nông, người con thầy thơ ký đông con, người con nhà thủ công, con thầy
giáo làng, con buôn hàng rong. Tất cả đều là học trò nghèo, từ năm 10, 12
tuổi đã phải vừa kiếm kế sinh nhai. Không đi kèm trẻ học thì cũng phụ lái
xe hoả. Vậy mà tất cả đều học lên được, cái đó mới là động trời! Học hết
Trung học tất cả đều leo xong Đại học, làm giáo sư hay khoa học gia nức
tiếng cả. (Vậy là chúng làm ngược lại, chớ không phải dưới thời Nga hoàng
chỉ con nhà địa chủ, tư bản mới có điều kiện ăn học sao? Dưới chế độ Xô
Viết bản thân các kỹ sư khổ cực đã đành, con cái cho đi học thực sự còn
khó hơn con nhà lao động.)
Kế đó mới thấy rõ có sự phân biệt rõ ràng giữa các bị cáo. Đó là lớp tuổi.
Dường như lớp tuổi trên 60 có cảm tình, đáng trọng nể hơn. Lớp tuổi quanh
40 thực sự nguy hiểm. Như trường hợp Ramzin, Larichev cùng 43 tuổi và
bị cáo Ochkin, 39 tuổi. Cả 3 ông kỹ sư trẻ này cùng cho thấy sự trâng tráo,
không biết nhục.
Chính kỹ sư Ochkin này từng xuất hiện, đứng ra tố cáo vụ án Glavtop – tức
Ủy ban Nhiên liệu chính – năm 1921. Thuộc thành phần nhảy vọt thật lẹ,
ngay từ năm 29 tuổi đã được "sự tín nhiệm vô giới hạn của Hội đồng Lao
động và Quốc phòng cũng như của Hội đồng Nhân dân".
Kỹ sư Ramzin cũng thành công sớm, giữ chức lớn và cừ khôi ở điểm bao