QUẦN ĐẢO NGỤC TÙ - Trang 433

Không phải chỉ bấy nhiêu bản án tử hình tuyên công khai hoặc thủ tiêu
ngầm năm 1918 mà kỷ nguyên mới đã làm dân Nga rùng mình kinh hoảng.
Đặc điểm kinh khủng nhất là những vụ cho chìm tàu, trôi sông cả loạt
người một lúc, không phân biệt, không cần đếm đầu! Lối thủ tiêu tàn nhẫn
này đã được nhiều nước áp dụng giữa thời chiến tranh và sau đó phe thắng
thủ tiêu phe bại. Nó đã vượt ra khỏi giới hạn của Toà án và bản án tử hình.
Nó đặt vấn đề lương tâm con người. Phải nói là nước Nga đã chứng kiến
nhiều thời kỳ đổ máu, kể từ triều đại Ryurik trở đi, nhưng có thời kỳ nào
giết người tàn nhẫn cho bằng sau thời kỳ Cách mạng tháng Mười, khởi đầu
nội chiến?
Một đặc điểm không thể bỏ sót được khi nghiên cứu sự thịnh, suy của bản
án tử hình ở Nga là Sắc lệnh hủy bỏ án tử hình vào tháng Giêng năm 1920.
Có lẽ nào nhà nước lại "buông gươm" dễ dàng khi ở Kuban còn Denikin
vùng vẫy, ở bán đảo Crimea còn phe nhóm Wrangel và ngay ở Balan các
chiến sĩ kỵ mã cũng chuẩn bị lên đường?
Không. Sắc lệnh không áp dụng cho những toà án quân sự mà chỉ có ảnh
hưởng với những quyết định "bên lề pháp luật" của Cheka và những Toà ở
hậu phương. Hai nữa, trước khi Sắc luật ban hành nhà nước đã chuẩn bị:
Những loại phạm nhân nào có thể "lọt lưới" vì Sắc luật mới, đã được quét
sạch khỏi khám đường. Có còn đâu để thoát án tử hình? Và sau cùng, Sắc
luật cũng chỉ sống vừa vặn 4 tháng! Ngày 28 tháng 5 năm 1918 lại có Sắc
luật mới, trao trả thẩm quyền xử tử phạm nhân cho Cheka. Trong khoảng
thời gian đó dĩ nhiên các khám đường toàn quốc lại chật cứng rồi.
Cách mạng đã đẻ ra danh từ mới. Không còn "bản án tử hình" mà chỉ có
"biện pháp tối đa". Không có vấn đề "trừng phạt" mà chỉ có vấn đề "bảo vệ
xã hội". Nếu căn cứ trên nền tảng lập pháp 1924 thì "biện pháp tối đa" chỉ
được tạm thời áp dụng "bảo vệ xã hội" trong khi chờ đợi Ủy ban Hành
pháp Trung ương Liên Xô tuyên hủy toàn thể. Năm 1927 Ủy ban Hành
pháp Trung ương bắt đầu hủy bỏ, chỉ còn áp dụng đối với những tội chống
nhà nước, chống quân lực (điều 58) và tội phiến loạn. Tuy nhiên danh từ
"phiến loạn" quả là rộng nghĩa, suy diễn cách nào cũng được. Có thể là
trộm cướp mà cũng có thể là một du kích quân xứ Lithuania, một phần tử