bọc đồ của anh bị thảy lên trên đó để chúng lục soát "tịch thu" tất cả những
gì bà vợ yêu gởi cho chồng mang theo đi đày. Đúng, chúng thảy xuống cho
anh thì còn gì đâu, ngoài chiếc bàn chải răng?
Phải nói thật là không phải ai ai cũng chịu để chúng "thịt". Khoảng 1930,
1940 chẳng hạn, chỉ 99 phần 100 thôi
. Khốn nạn, toàn những đàn ông,
chiến sĩ tiền tuyến cả!
Thì ra muốn làm gan đập thì phải biết mà chuẩn bị sẵn, chờ chúng ta ra tay
là đập. Không ngờ có chuyện này xảy ra, không ngờ bọn blatnye bóc lột là
hỏng! Cứ ngây thơ tưởng đã làm cảnh tù đày chỉ phải đối phó với thầy chú
là sai lầm tai hại. Còn phải "đụng độ" chán mới thấm thía rằng côn đồ với
thầy chú chỉ là lá mặt lá trái của một cây bài, đúng định luật câm: "Chú khi
ni, mi khi khác". Mới đi tù quen tự coi mình tù chính trị, đứng về phía nhân
dân chống lại nhà nước ắt không khỏi bốn phương tám hướng đều có kẻ thù
chia nhau xâu xé. Lúc bấy giờ đầu óc mới quay cuồng, không biết đường
nào mà mò cho đến lúc tỉnh táo nhận ra rằng Mũ xanh hay xâm ngực vốn
tuy hai mà một.
Muốn gan dạ đập lại thì ít nhất phải có cảm giác an toàn. Sau lưng có chỗ
dựa, hai bên sườn là đồng minh và, chân đi vững vàng trên đất. Những điều
kiện đó tù đi đày điều 58 không có! Về mặt vật chất thì ngồi trên xe
Stolyphin thân thể đã bầm dập, tơi tả, không còn hơi sức sau những trận
đòn, nhịn ăn, cấm ngủ, biệt giam gần chết cóng. Tinh thần là cả một sự sụp
đổ để thấy rằng tư tưởng mình sai lệch, cuộc đời đi không đúng hướng và
bạn bè đồng chí cũng chẳng cần biết gì, chẳng còn gì. Chỉ cần sống. Điều
58 Hình Luật quả có tác dụng đè bẹp một con người, tách rời nó một lần và
vĩnh viễn. Nó sẽ thấu hiểu rằng lỗi lầm trọng đại và tệ hại nhất hồi còn tự
do ở ngoài đời là dám nghĩ đến việc kết hợp nhau đi khác con đường của
Đảng, của nhà nước. Thậm chí trong tù nó đâm sợ bất cứ cái gì làm chung
hay có dây dưa với một người nào khác. Hai thằng tù cùng thắc mắc một
điểm, cùng ký tên chung một bản thỉnh nguyện. Nghĩ đến hợp tác, cộng tác
là ngán và còn ngán lâu. Ngán đến độ không dám sẵn sàng hợp lực để đối
phó với côn đồ nữa! Ở trên xe, ở khám dọc đường tù "chính trị" đâu dám
