QUẦN ĐẢO NGỤC TÙ - Trang 587

quan! Chiến tranh chấm dứt rồi, đâu cần đến chiến sĩ nữa. Nhà nước tha hồ
quơ vô bất chiến sĩ thằng nào! Nghe nói khoảng 1944-1945 trong xà lim
Lubyanka nằm lểu nghểu đảng viên “Đảng Dân chủ”, một đảng có quy chế
đàng hoàng mà riêng đảng viên có chứng minh thư bị bắt hồi đó cũng tới
50 mạng. Lớn tuổi nhất nghe đâu là gã “Tổng thư ký” lúc bấy giờ mới học
lớp 10 một trường Trung học Mạc Tư Khoa.
Năm 1945 thành phần sinh viên nằm khám khá người nhiều, ai để ý làm
chi? Riêng tôi gặp hoài lớp người trẻ tuổi, dù chính tôi cũng chẳng già gì!
Sự đó làm tôi ngao ngán! Thằng bạn cùng chung vụ với tôi cũng như lớp
người đồng tuổi, tụi tôi đã trải 4 năm chiến tranh trong khi ở hậu phương
lớp trẻ lớn lên. Những năm còn học đại học chúng tôi có cái vinh dự lớp
người tiền phong, thông minh nhất nước, nhất thế giới luôn. Giờ đây lớp
người trẻ tuổi bỗng xuất hiện bên cạnh tụi tôi – tuổi trẻ cao ngạo, những
khuôn mặt nhợt nhạt trong ngục tù đã vượt qua tụi tôi hồi nào không hay.
Họ mới là những người tiền phong, tụi tôi sẵn sàng nhường chỗ. Bây giờ
chính họ mới là những người đam mê học hỏi cũng như tranh luận. Họ đã
tự chọn lấy một con đường đi xứng đáng và không hề thắc mắc hay hối tiếc
đã chọn lầm. Chỉ nghĩ đến những con người đầy nhiệt tình, thông minh giờ
đây bị đày đoạ trong ngục tù tôi cũng đủ rởn gai ốc.
Có những khuôn mặt trẻ kiêu hãnh, hốc hác vì tù ngục bắt gặp trong
Byturki khiến tôi phải nổi da gà. Làm sao quên nổi những con người như
Boris Gammenov? Một tháng trước tôi phải xuống một xà lim bán bệnh xá.
Vừa bước vô, chưa nhìn ra một chỗ nào nằm tạm được bỗng đụng đầu một
thân hình thất thểu, trời mùa Hè mà run rẩy khoác tấm áo dạ nhà binh cũ
mèm, thủng không biết bao nhiêu lỗ! Khuôn mặt xanh xao, tái mét, nhưng
nét thông minh Do Thái vẫn không thể nhầm lẫn được. Boris Gammerov
đấy!
Sao trên đời lại có thể có một thằng ham tranh luận đến sỗ sàng như vậy?
Mới trao đổi dăm câu chuyện, biết tên tuổi nhau là sẵn sàng cãi chính trị
được rồi! Chuyện qua chuyện lại với tình hình thế giới, chuyện Tổng thống
Rosevelt, không hiểu sao tôi chợt nhớ một câu kinh cầu nguyện của cố
Tổng thống Mỹ mà các báo Nga vừa đăng, kèm theo một câu phê bình chủ