QUẦN ĐẢO NGỤC TÙ - Trang 589

sinh viên này, sau Boriss Gammerov. Người thứ nhất là Vyacheslav Di,
cũng ở xà lim Byturki. Sinh viên tranh đấu và bị bắt thì bao giờ chẳng có
một cậu Vyacheslav? Hoạt động hăng tinh thần sắt đá lắm nhưng lọt vô
phòng điều tra là mềm xèo tức thì! do đó cái phải lãnh bản án nhi đồng 5
năm và cậu Vyacherlav còn tin rằng trước sau ông bố thế lực cũng gỡ ra
được.
Cũng ở Byturki nhưng lúc đổi qua xà lim Thánh đường tôi mới gặp Georgi
Ingal, già dặn, lớn tuổi nhất trong nhóm. Ở tuổi Georgi mà đã được đề bạt
ra tranh cử một chân trong Hội Nhà văn Liên Xô là quá sớm và quá bảnh.
Hắn viết thật mạnh dạn, bút pháp thật bén và xung sát. Phải chi đừng có “đi
sai đường lối” thì văn nghiệp thanh công bảo đảm: Georgi Ingal gần hoàn
thành một tiểu thuyết về Debussy kia mà. Dù có thành công sớm và tương
lai tràn đầy hứa hẹn hắn cũng không chịu câm nín. Nhân dịp đưa đám ông
thầy Yuri Tynyanov, học trò Geogri Ingal không ngần ngại đọc điếu văn, tố
cáo Tynyanov là nạn nhân của một vụ thanh trừng, dù biết rằng nói ra là đi
đày chắc! Hắn lãnh 8 năm.
Tình cờ Gammerov cũng qua xà lim Thánh đường nên trước khi đi
Krasnaya Presnya, tôi có dịp nhận định lập trường cả hai người. Phải nhìn
nhận đó là cả một sự khó khăn đối với tôi vì hồi đó tôi còn mắc chứng bệnh
chung của thời đại là không dám chấp nhận bất cứ một sự kiện gì mới,
không dám thẩm định bất cứ một tư tưởng nào mới. Phải đợi coi nó bị
Đảng dán nhãn hiệu nào rút ra từ đống nhãn hiệu cũ rích đã. Phải đợi coi nó
bị liệt vào hạng “sản phẩm sao chép vụng về của tư bản thối nát”, hay “đề
cao tư tưởng đồi trụy của bọn trí thức lạc hậu” cái đã!
Tôi nhớ trong cuộc thảo luận Ingal và Gammerov tuyệt không đả kích
Marx nhưng Tolstoi thì bị họ quay tơi bời, từ địa hạt tôn giáo trở đi. Chẳng
hạn Tolstoi chối bỏ Giáo Hội? Tại sao ông ta không nhìn Giáo Hội ở vai trò
tổ chức và siêu linh? Bài bác Kinh Thánh? Há chẳng biết khoa học tân tiến
đâu có phủ nhận Thánh Kinh, kể cả đoạn mở đầu giải thích về nguồn gốc
địa cầu? Tolstoi bác bỏ cơ chế nhà nước? Nhưng không nhà nước, hỗn loạn
thì sao? Tolstoi chủ trương hồn thể hợp nhất trong đời sống con người,
nhưng có cách nào đánh đồng thiên tài và khả năng? Khốn nạn, ông đại văn