bức thư đề ngày 10 tháng 8 năm 1911: “… Thế là lớp người làm ăn chăm
chỉ, chịu khó nhất nước này thực sự đã bị đốn gục hết”.
Trích thuyết trình của Tukhachevssky "Đấu tranh chống bọn phản động
khởi loạn" đăng trong tạp chí Chiến tranh và cách mạng, số 8, năm 1926.
Trong thư đề ngày 14 tháng 9 năm 1921 gởi Gorky, Karolenko đã cực tả
tình trạng khủng khiếp trong các nhà tù năm đó: “Nhà tù nào cũng đầy
nghẹt nạn nhân của bệnh chấy rận”. Shripnikova và các bạn đồng tù năm
đó cũng xác nhận tình trạng thê thảm nói trên.
Trích thư Korolenko gửi Gorky ngày 29 tháng 6 năm 1922: “Lịch sử rồi
đây sẽ ghi nhận rằng những người Cách mạng Bôn-sê-vích cũng áp dụng
những thủ đoạn đối với những nhà cách mạng chân chính, những đảng viên
Xã hội in hệt như chính quyền Nga hoàng thời đó. Nói trắng ra là dùng
Công an, Mật vụ để đàn áp”.
Đã biết những chuyện này thì lâu lâu đọc báo sẽ thấy những tin tức tin
không nổi. Như tờ Izvestia ngày 24 tháng 5 năm 1959 đăng tin một năm sau
khi Hitler lên cầm quyền, Maximilian Hauke bị tống giam vì là đảng viên
cộng sản. Hắn có bị thủ tiêu không ? Không, chỉ có hai năm tù! Và sau đó
hắn có bị ở thêm ngày nào? Không, hắn được phóng thích. Xin tùy tiện suy
nghĩ về những sự kiện đó! Tờ Izvestia đăng tin đó còn tiếp theo một bài ca
ngợi lòng can đảm của Maximilian Hauke, tiết lộ rằng sau khi ở tù ra hắn
sống bình thản và ngấm ngầm tổ chức lại chi bộ Đảng.
Genrikh G. Yagoda (1891-1918) Cán bộ Mật vụ Cao cấp, từng chỉ huy
GPU và leo lên ghế Ủy viên (Tổng Trưởng) Nội vụ từ 1944 đến 1936. Sau
khi bị đưa ra toà xử rùm beng, Yagoda bị xử bắn năm 1938.
A.F. Velichko là một kỹ sư nhà binh, nguyên giáo sư Viện Đại học Quân
sự, cấp bực Đại tướng và là Cục trưởng Cục Quân vận Bộ Quốc phòng
dưới triều Nga hoàng. Bị kết án tử hình. Phải chi còn Velichko thì năm
1941 đỡ khổ biết bao nhiêu!
Lời chú của người dịch: Ordzhonikidze (tức Grigory Konstantipovich
Ordzhonikidze 1886 – 1937) đàn em thân cận của Stalin, được trao phó Bộ
Kỹ nghệ Nặng và tự ý tìm cái chết trong đợt thanh trừng dữ nhất năm 1937.
