Sau những đợt tù gieo rắc hoang mang đến một đợt đặc biệt gồm tất cả
những công dân giấu giếm, không chịu nạp máy thâu thanh hoặc một bộ
phận máy thâu thanh theo lệnh nhà nước. Chỉ cần có người tố cáo và tìm ra
được một bóng máy thâu thanh giấu giếm cũng đi đày 10 năm.
Thế rồi đến đợt tù Đức, những người Đức sống bên sông Volga, từng sinh
cơ lập nghiệp ở Ukraine hay miền Bắc Caucasus, nói chung tất cả những
người Đức ở bất cứ nơi nào trên lãnh thổ Nga. Yếu tố quyết định là vấn đề
huyết thống: cứ có máu Đức là cho đi đày, có công trạng trong Cách mạng
hay cựu đảng viên cũng khỏi tha.
Xét về bản chất thì vụ cho đi đày tập thể dân Đức cũng chẳng khác nào vụ
truất nhiệm bọn kulak. Có điều có máu Đức lại đỡ cơ cực hơn, lúc lên
đường còn được phép mang theo ít nhiều hành trang và không đến nỗi phải
đi những vùng nước độc. Cũng như trường hợp bọn kulak, vụ đưa đi đày
dân Đức chẳng có căn bản pháp lý gì hết. Bộ Hình Luật là một chuyện mà
vụ đày ải cả trăm ngàn con người lại là một chuyện khác, hoàn toàn khác.
Nó hoàn toàn do ý riêng của Lãnh tụ. Vả lại chưa lần nào người có dịp sắp
xếp vận mạng cho cả một thành phần trên căn bản huyết thống cho nên
Lãnh tụ quan niệm vấn đề như một thử thách lý thuyết vô cùng mới lạ vậy.
Năm 1941 vào dịp cuối Hạ đầu Thu có một đợt sóng tù khổng lồ, lớp lớp
chiến sĩ liều chết vượt sóng vây địch, trở về hàng ngũ nhưng bị lùa bằng hết
vào quần đảo ngục tù. Mới đây họ vừa được tiễn đưa rềnh ràng để ra trận
có kèn trống, vòng hoa đàng hoàng. Chịu không nổi với đám xe tang Đức
mà cũng đâu phải lỗi ở họ. Họ cũng đã để cho địch bắt đâu. Mặt trận vỡ họ
bị đánh tản lạc và ráng cầm cự mãi mới về được đất nhà.
Ở bất cứ trường hợp nào thì những chiến sĩ đó cũng phải được giang rộng
tay đón tiếp, an ủi, cho về thăm gia đình ít ngày rồi lại lên đường ra trận
chớ. Đằng này họ bị nghi ngờ, bị giải giới, truất hết mọi thứ quyền trước
khi bị chia ra từng toán nhỏ, đưa đến các địa điểm nhận diện, thẩm vấn để
các Sĩ quan an ninh “quay” đủ mọ câu hỏi. Cái gì cũng bị nghi ngờ, ngay
căn cước họ cũng chẳng tin. Tất cả bị quay tơi bời: bị hỏi đi vặn lại và gạn
lọc xong chỉ một số được phục hồi tên cũ, cấp bậc cũ và trở về đơn vị cũ.
