Đó là một cuộc tổng dượt, đúng vào lúc chiến tranh vào lúc chiến tranh
bùng nổ tiếp theo là một cuộc rút lui đại quy mô. Làm như cần phải mau
mau rút gấp tất cả số người ở các xứ Cộng hoà miền Tây, khỏi vùng để lại
cho quân địch. Trong cơn gấp rút nhiều đơn vị được bỏ lại nguyên vẹn,
từng trung đoàn phòng không, pháo binh nằm lại Lithuania nhưng những
thành phần khả nghi cần phải mang đi thì chúng ta xách theo cả mấy ngàn
gia đình (số người mang theo đó chúng ta tống hết vô các trại giam, mà sau
đó riêng ở trại Krasnoyarsk ít nhất cũng có tới 4 ngàn người bị bọn bất
lương “làm thịt”).
Từ ngày 23 tháng 6 trở đi ở Latvia và Estonia, những cuộc bắt người cũng
được thúc mạnh thêm, khói lửa càng lan tràn càng phải xô họ đi lẹ hơn. Họ
quên không gỡ cả pháo đài mang đi theo như ở Brest nhưng điều họ không
quên là xử bắn các phạm nhân chính trị ở ngay trong xà lim cũng như ở
ngoài sân các khám đường Lvov, Rovno, Tallin và nhiều khám đường khác
ở các xứ Cộng hoà miền Tây. Nội ở khám đường Tartu họ cũng đã bắn bỏ
192 tù và thảy xuống các giếng.
Một chuyện như vậy có thể xảy ra được sao? Được chứ, nhưng người ngoại
quốc làm sao biết nổi? Chẳng hạn những người bị hạ sát trong xà lim thì
thình lình cửa phòng giam mở bật, rồi từng loạt đạn nã vô. Nạn nhân trúng
đạn và trước khi chết sẽ gào lên đau đớn lắm nhưng có ai ở đấy mà nghe,
ngoài bốn bức tường câm? Làm gì có nhân chứng để mà kể lại? Tuy nhiên
rất có thể có một vài người không chịu chết tức tưởi vậy nên rồi đây không
chừng ta sẽ được đọc một vài chuyện thực của những “người chết sống lại”.
Ở hậu phương, sau khi chiến cuộc bùng nổ tghì những đợt sóng tù đầu tiên
không ngoài những tên phạm tội xầm xì, rỉ tai gieo rắc hoang mang kinh
hoàng cho quần chúng. Tội này không nằm trong Bộ Hình Luật mà có hẳn
một Sắc luật ban hành khẩn cấp
Xét ra đây đúng là một thứ luật “ngáo-
ộp” cần thiết để duy trì tình trạng khẩn cấp thời chiến. Sắc luật không phân
biệt án nặng án nhẹ mà đồng hạn 10 năm. Nó không nằm trong điều 58 Bộ
Hình Luật nên những thằng nào chịu đựng được trại tập trung thì tới 1945
đã được tổng ân xá hết.
