7
CÁC VƯƠNG QUỐC GIÀNH ĐƯỢC NHỜ BINH LỰC CỦA NGƯỜI
KHÁC HOẶC NHỜ VẬN MAY
N
hững người chỉ nhờ vận may mà trở thành quân vương từ địa vị
thường dân thì không gặp nhiều khó khăn khi lên ngôi, nhưng sẽ gặp nhiều
khó khăn khi muốn giữ mình tại vị; họ chẳng có bất cứ vướng mắc nào trên
đường đi tới, vì họ bay, nhưng họ sẽ gặp nhiều vướng mắc khi đã lên tới
đỉnh. Đó là những người mà vương quốc được trao cho họ để đổi lấy tiền
hoặc do ân sủng mà họ được ban tặng; như đã xảy ra nhiều lần ở Hy Lạp, ở
các thị quốc Ionia và Hellenspont, những nơi mà quân vương được Darius
dựng lên để giữ các thị quốc này vì sự an nguy và vinh quang của chính
ông ta; và cũng tương tự như với các vị hoàng đế đã từ dân thường đi lên
ngôi báu chỉ nhờ vào sự tham nhũng của quân đội. Những trường hợp này
còn duy trì được chỉ đơn giản là nhờ vào thiện chí và vận may của kẻ đã
đưa họ lên - là những thứ mong manh và thất thường. Họ cũng chẳng có
kiến thức tiên quyết để ngồi vào ngôi vua; bởi vì, trừ khi họ là người đáng
kính và tài năng, sẽ là vô lý nếu mong đợi họ biết cách ra lệnh như thế nào
khi mà luôn sống trong điều kiện thấp kém; ngoài ra, họ không thể giữ ngôi
vì họ không có lực lượng hữu hảo và tin cẩn.
Những quốc gia xuất hiện bất ngờ, cũng giống như nhiều thứ khác trong
tự nhiên sinh ra và lớn lên một cách nhanh chóng, không thể có nền móng
và quan hệ với các quốc gia khác để cho cơn lốc đầu tiên không làm chúng
lật nhào; trừ khi, như tôi đã nói, kẻ bất ngờ trở thành quân vương phải là
một người quyền biến đến mức biết phải chuẩn bị ngay lập tức để giữ gìn
