sở, cáu kỉnh và bị bệnh thần kinh.
Hơn nữa, nếu chúng ta tới mức phủ nhấn ự thực đau đớn và lùi về một thế
giới ảo mộng do ta tưởng tượng, thì ta mất thăng bằng rồi.
Trong chiến tranh vừa qua, hàng triệu binh sĩ kinh hoảng đã phải lựa một
trong hai đường này: chịu nhận một tình thế không thay đổi được hay là ưu
tư để rồi chết. Như trường hợp của William H. Casselins. Câu chuyện ông
kể lại dưới đây trong một lớp giảng của tôi ở Nữ Ước, đã được ban giám
khảo của trường chấm thưởng.
"ít lâu sau khi sung đột canh phòng bờ biển, tôi bị đưa tới một nơi nguy
hiểm nhất trên bờ Đại Tây Dương. Lệnh trên bắt tôi coi việc vận tải những
chất nổ. Bạn thử tưởng tượng xem. Tôi, một thằng bán bánh bích quy mà
coi việc vận tải các chất nổ! Chỉ nghĩ tới sự phải đứng giữa hàng ngàn tấn
thuốc nổ T.N.T cũng đủ làm cho một anh bán bánh lạnh xương sống rồi.
Người ta dạy việc tôi trong có hai ngày, mà những điều chỉ bảo đó lại càng
làm cho tôi sợ hơn nữa. Không bao giờ tôi quên được hôm tôi bắt đầu nhận
việc. Trời u ám và lãnh lẽo. Tôi nhận được lệnh ở giữa trởi, trên đập đá tại
bờ biển Bayonne. Lệnh rằng tôi phải coi một bọn năm người khiêng chất nổ
vào khoang thứ năm trong chiếc tàu của chúng tôi. Bọn đó lưng dài vai
rộng, nhưng không biết chút gì về các chất nổ hết. Thế mà họ phải vận
những thùng chứa một tấn thuốc nổ T.N.T. Bấy nhiêu chất nổ đủ làm văng
chiếc tàu cũ kỹ của chúng tôi lên tới mây xanh. Họ dùng hai sợi dây cáp để
đưa thùng xuống tàu. Tôi luôn luôn lẩm bẩm: "Nếu một trong hai sợi dây đó
tuột hay đứt...!"Trời! Lúc đó tôi mới sợ làm sao!Tôi run lên. Miệng tôi khô,
chân tôi quỵ, tim tôi đập thình thình. Nhưng tôi không chốn đâu được hết.
Trốn tức là đào ngũ, là nhục nhã cho tôi và cha mẹ tôi, là bị xử bắn nữa.
Cho nên tôi không dám trốn. Tôi phải ở lại. Mắt tôi không rời những người
phu, thấy họ khiêng những thùng chất nổ một cách hờ hững mà lạnh xương
sống.
Chỉ vô ý một chút chiếc lá tàu này sẽ nổ tung lên. Sau hơn một giờ kinh hãi,
tôi mới bắt đầu suy nghĩ một chút. Tôi tự nhủ: "Cứ cho là chiếc tàu này sẽ
nổ tung lên thì đã làm sao? Ta sẽ chết tức tốc, có hay trước gì đâu? Chết