làm được tới đâu thì làm, còn kết quả, phó cho vận mạng".
ÔNg Henry Ford cũng nghĩ tương tự: "Khi tôi không điều khiển được biến
cố nó tự điều khiển lấy".
Khi tôi hỏi ông K.T.Keller, hội trưởng nghiệp đoàn "Chrysler rằng làm cách
nào mà khỏi ưu tư, ông đáp: "Gặp một tình thế khó khăn, nếu có cách cải
thiện được thì tôi cải thiện. Nếu không có cách nào thì tôi không thèm nghĩ
đến nó nữa, quên nó đi. Không bao giờ tôi lo lắng về tương lai vì tôi hiểu
không một ai có thể tưởng tượng tương lai sẽ ra sao mà ta không hiểu được
động lực đó ra sao và sức gì đưa đẩy nó. Vậy thì lo nghĩ về tương lai làm
gì?". Nếu bạn khen ông K.T.Kaller là một nhà hiền triết thì ông sẽ ngượng
lắm. Ông chỉ là một nhà doanh nghiệp khôn khéo đã tự kiếm ra được triết lý
của Epictète dạy cho dân La Mã 19 thế kỷ trước: "Chỉ có một cách tìm
được hạnh phúc là đừng lo nghĩ về những điều ngoài ý lực của ta".
Bà Sarah Berhard cho ta một chứng cớ có giá trị rằng đàn bà cũng biết hợp
tác với những tình thế không thể tránh được. Suốt 50 năm, bà như một bà
hoàng trên kịch trường năm Châu, chưa có cô đào nào được người ta mến
như bà. Nhưng đến năm 71 tuổi thì bà nghèo khổ- không còn đồng nào hết.
Thế rồi giữa khi thất thế đó, lương y của bà khi vượt Đại dương, bà té trên
boong tàu và bị thương nặng ở chân. Chứng viêm tĩnh mạch bạo phát, chân
bà tóp lại, đau đớn vô cùng, đến nỗi y sĩ phải quyết định cưa bỏ. Biết tính
bà nóng như lửa, y sĩ ngại không cho bà hay quyết định ấy, sợ sẽ làm bà
phát chứng dộng kinh. Nhưng ông ta đã lầm. Khi hay quyết định ấy, bà
Sarah ngó lương y một hồi rồi bình tĩnh nói: "Nếu phải cưa thì ông cứ cưa.
Số mạng đã bắt vậy.
Trong khi bà nằm trên xe để người ta đẩy lại phòng mổ, người con trai của
bà đứng bên khóc lóc. Bà vui vẻ vẫy lại và bảo: "Con đợi đó nhé. Má sẽ trở
lại".
Trên đường tới phòng mổ, bà đọc lại một màn kịch bà đã diễn. Có kẻ hỏi có
phải bà là như vậy để hăn hái lên không thì bà đáp: "Không, tôi cốt ý cho
các bác sĩ và các cô đều vững lòng tin. Thần kinh họ đương bị kích thích
dữ".
Chân lành rồi, bà đi vòng khắp thế giới, làm cho công chúng say mê thêm