Quốc gia khởi nghiệp Ebook.vn
vị “Cha Già” cũng rất thích thú với công nghệ, ông bảo chúng tôi. “Ben-Gurion nghĩ rằng
tương lai chính là khoa học. Ông ấy luôn nói rằng quân đội không chỉ cần cập nhật công
nghệ mới nhất, mà phải tiên đoán được công nghệ của ngày mai,” Peres nhớ lại.
Vậy là Ben-Gurion và Peres trở thành một cặp bài trùng công nghệ. Peres và Al
Schwimmer, tay buôn lậu giang hồ người Mỹ, bắt đầu mơ mộng về ngành công nghiệp hàng
không khi họ bay qua Bắc cực năm 1951. Nhưng khi trở về Israel, họ vấp phải sự chống đối
gay gắt. “Chúng ta thậm chí còn không làm được chiếc xe đạp,” các bộ trưởng nói với Peres
vào những ngày ngành sản xuất xe đạp non trẻ đã thực sự thất bại, dân tị nạn tiếp tục đổ
vào đất nước, và những lương thực căn bản vẫn còn được phân phối. Song với sự hỗ trợ của
Ben-Gurion, Peres đã có thể thuyết phục họ.
Sau đó, ý tưởng của Peres về việc khởi động ngành công nghiệp hạt nhân cũng bị xoá sổ
tương tự. Điều này được xem là quá tham vọng, ngay cả những nhà khoa học trong lĩnh vực
này cũng thấy vậy. Bộ trưởng tài chính, người tin rằng nền kinh tế Israel nên tập trung vào
xuất khẩu dệt may, nói với Peres, “Rất may là ông gặp tôi. Tôi sẽ đảm bảo là ông không nhận
được một xu nào.” Thế là với tính cách coi thường các quy tắc, Ben-Gurion và Peres đã tự tài
trợ cho dự án bằng tiền ngoài ngân sách, và Peres bỏ qua những nhà khoa học đã thành
danh, chuyển hướng sang các sinh viên ở Technion, một số trong đó từng được ông gửi
sang Pháp học.
Kết quả là lò phản ứng hạt nhân ở gần Dimona, được vận hành từ đầu những năm 1960 mà
không xảy ra tai nạn nào và đã biến Israel thành một quốc gia hạt nhân. Đến năm 2005,
Israel là nước đứng thứ 10 thế giới về số lượng bằng sáng chế trong lĩnh vực hạt nhân.
[188]
Song Peres không dừng lại ở đó. Là Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, ông đổ tiền vào R&D trong
quốc phòng trước sự bất mãn của giới lãnh đạo quân sự, vốn (cũng dễ hiểu) quan tâm nhiều
hơn đến sự thiếu thốn muôn thuở về vũ khí, huấn luyện và quân số.
Ngày nay, Israel dẫn đầu thế giới về phần trăm GDP dành cho nghiên cứu và phát triển, tạo
ra lợi thế to lớn về công nghệ cho an ninh quốc gia và khu vực công nghệ dân sự vốn là đầu
tàu của nền kinh tế. Tuy vậy, chìa khoá chính là cách xây dựng đất nước theo tinh thần kinh
doanh của Peres, được khuôn đúc vào trong tinh thần quốc gia.
S chuyển biến này không dễ lên kế hoạch hay dự đoán trước. Phải đến một thời gian lâu
sau người Israel mới kịp nhận ra: đã có một “thập kỷ mất mát” với mức độ tăng trưởng thấp
lạm phát phi mã nằm giữa kỷ nguyên tăng trưởng cao thời lập quốc và kỷ nguyên công nghệ
cao như hiện nay. Nhưng nó đã đến, Song kết quả đạt được là ngày hôm nay, và con suốt
kéo sợi chỉ số phận ấy xuyên suốt từ thời tát đầm trồng cây của những người lập quốc cho
đến kỷ nguyên của các công ty khởi nghiệp và các nhà thiết kế chip như ngày hôm nay.
Các doanh nhân ngày nay cảm nhận được sức kéo của con suốt kéo chỉ đó. Nếu như môi
trường của những nhà lập quốc là xã hội chủ nghĩa và không màng đến lợi nhuận, thì ngày
nay “việc bạn sáng chế ra cái gì đó đã là cách hợp pháp để tạo ra lợi nhuận,” Erel Margalit,
một trong những doanh nhân hàng đầu Israel nói. “Bạn không chỉ mua bán hàng hoá, bạn
