Câu này ngày nay đã thuộc vào kho tàng những danh ngôn trích
dẫn trong nền văn chương Pháp, cùng với bao nhiêu danh ngôn khác
của Albert Camus.
Ám chỉ trận Đại chiến thứ hai 1939-1945; đặc biệt ở châu Âu,
vấn đề tôn giáo đã bị Hitler làm cớ để đem quân đội xâm chiếm mấy
nước nhiều dân Do Thái (Tiệp Khác, Ba Lan).
Nguyên văn: miliciens. Thời kháng Đức ở Pháp, lính miliciens
là những tay đắc lực của chánh quyền Pétain và của quân đội Đức,
dành để đàn áp và bắt bớ những người kháng chiến Pháp. Nổi tiếng dữ
và ác.
Người kể chuyện vừa dùng động từ moi gan móc ruột vốn
không mấy thanh tao, nên thốt lời xin lỗi một bà vừa lướt ngang sát
bên mình trên hè đường, có thể nghe thấy mấy chữ khiếm nhã trên.
Thành phố Amsterdam vốn là một thành phố chạy nhiều đường
kinh vây bọc trung tâm.
Ám chỉ mấy họa phẩm kiệt tác của họa sĩ Hòa Lan Rembrandt
(1606-1669): Đại biểu hàng vải và Y sĩ Tulp giảng khoa cơ thể.Nét
họa Rembrandt thuộc dòng thể hiện cổ điển, chú trọng tới tánh chất
sống thực của các nhân vật - nhân vật hiện nguyên hình, dáng vóc
ngang bằng người thật; vì vậy, họa phẩm của ông thường được xem
như là tài liệu ghi lại một cách trung thành những mẫu người Hòa Lan
thế kỷ XVII, đặc biệt là giới thương nhân và đại biểu của họ trong hai
bức kể trên.
Lohengrin, hay Laherangrin, nhân vật chánh rút trong một
chuyện cổ tích Đức, gốc Pháp (Loherangrin le Lorrin Gerin). Được
gọi đi cứu công chúa Brabant, con của Parzival là Lohengrin kíp đến
giải cứu nàng ra khỏi tay các chư hầu thù địch, rồi lấy nàng làm vợ,
bắt nàng thề sẽ không bao giờ hạch hỏi gốc tích của chàng. Lời hứa
này không được giữ vẹn, Lohengrin liền nhảy lên chiếc thuyền nhỏ, do
con thiên nga, trước kia đã chở chàng đến, kéo đi mất.
