LANG THANG TRÊN THÀNH PHỐ
XƯA
Ngôi nhà ở Lái Thiêu của Lý Thân lúc nào cũng đông khách. Từ sáng tới
tối, khách ngủ lại hoặc ghé ăn cơm rồi đi. Có người ăn dầm nằm dề hàng
tháng trời. Người trong xóm gọi ông Hai Vững, cha của Thân, là ông Mạnh
Thường Quân, theo tích trong truyện Tàu. Ai cũng kính nể ông vì tính hào
sảng, mà sống kiểu hào sảng như vậy thì tốn kém lắm, dù ai cũng biết ông
Hai Vững là con của bang trưởng Triều Châu ở Lái Thiêu, giàu có và uy tín
nhất vùng đất nhiều cây trái này.
Lý Thân không để tâm nhiều đến vị thế gia đình, chỉ biết mình có rất
nhiều ông chú không phải ruột thịt, ông nào cũng thương chú bé nhỏ nhắn
con chủ nhà. Thân thường được đi chơi với mấy chú, những chuyến đi để
mở mắt nhìn đời. Đáng nhớ nhất vẫn là những chuyến thăm Sài Gòn.
Đó là câu chuyện trước năm 1954.
Những năm đó, Lý Thân đã lang thang bao lần ở cái thành phố phồn hoa
này. Người ta nói “Sài Gòn hoa lệ”. Hoa cho người giàu và nước mắt cho
người nghèo. Dù sao, Thân cùng mấy chú chỉ là khách nhàn cư vãng lai nên
chẳng bận tâm chi mấy chuyện đó. Tới Sài Gòn, cậu thanh niên mới lớn
choáng ngợp với cảnh nhà xe nhộn nhịp, rồi dần quen và thích cuộc sống ở
đây. Sài Gòn lúc đó còn thông thoáng lắm so với bây giờ, nhưng đã quá vui
với chàng nhà quê. Xe cộ qua lại như mắc cửi. Xe kéo tay có người phu đội
nón lá chạy chân đất thình thịch giữa trời trưa nắng. Xe ngựa kéo, bò kéo đi
lóc cóc ngoài đường phố trung tâm gần chợ Bến Thành, bên chiếc xe hơi
bóng loáng của mấy ông Tây. Có loại xe ngựa chuyên chở hàng, không mui,
ngoài xe ngựa chở khách thanh mảnh, dáng đẹp có mui kín mít. Có cả xe
kéo tay chở hàng với thùng xe rất to, vừa có càng phía trước để kéo vừa có
chỗ để mấy người phía sau đẩy đi, loại xe tải bằng sức người của mấy ông
Tàu đội nón cời-lối rộng vành chóp nhọn. Có những chiếc xe đẩy bán nước
ngọt đóng chai. Hai bức tượng cô đầm trước Nhà hát Tây nhìn cao ráo thanh
