Họa sĩ Nguyễn Cao Nguyên (đứng) trong buổi tiếp nhà văn John
Steinbeck.
Ảnh: Báo TGTD tập XVI số 1.
Câu chuyện có đi tới đâu cũng quay về chuyện thành lập Hội họa sĩ Trẻ,
cho dù tuy là người gầy dựng nên tổ chức này từ thuở ban đầu, họa sĩ
Nguyễn Cao Nguyên không đi cùng các chặng đường hoạt động của Hội
qua thời gian dài như các họa sĩ khác. Ông nhớ lại, giữa thập niên 1960 là
khoảng thời gian có nhiều đoàn nghệ thuật nước ngoài đến thăm Sài Gòn.
Cả thành phố lúc đó không có một hội đoàn mỹ thuật nào để ra tiếp đón họ
cho ngang bằng. Sẵn thấy các họa sĩ có nhu cầu tập hợp với nhau để cùng
thúc đẩy việc phát triển nghệ thuật, ông và bác sĩ Nguyễn Tấn Hồng, một
người am hiểu hội họa tính đến chuyện thành lập một tổ chức riêng như là
một sân chơi nghệ thuật cho giới họa sĩ trẻ Sài Gòn. Cả hai đã đứng ra thành
lập dựa vào những mối quen biết và thanh thế sẵn có. Buổi họp bàn việc
chính thức thành lập hội tại nhà bác sĩ Nguyễn Tấn Hồng có nhiều họa sĩ và
điêu khắc gia mà hầu hết đều thành danh sau này như Hiếu Đệ, Cù Nguyễn,
Nguyễn Trung, Nghiêu Đề, Nguyễn Phước, Nguyễn Lâm, Mai Chững, Đinh
Cường, Hồ Thành Đức, Trịnh Cung cùng Nguyễn Cao Nguyên và chủ nhà
Nguyễn Tấn Hồng. Lúc đó là tháng 11 năm 1966. Một ban lãnh đạo Hội
được bầu ra và họa sĩ Nguyễn Cao Nguyên được bầu làm Chủ tịch lâm thời,
họa sĩ Nguyễn Trung và họa sĩ Mai Chững là Phó Chủ tịch, họa sĩ Trịnh
Cung làm Tổng Thư ký.
Việc trước mắt là phải có trụ sở để làm việc. Bác sĩ Nguyễn Tấn Hồng do
mối quan hệ quen biết đã mượn được của chính quyền thời đó một khu đất
để tạo dựng trụ sở ngay trung tâm thành phố tại góc đường Công Lý (Nam
Kỳ Khởi Nghĩa) và Lê Thánh Tôn. Tận dụng mối quan hệ quen biết của họa
sĩ Nguyễn Cao Nguyên, Hội tìm được một căn nhà phế thải trong sân bay
Tân Sơn Nhứt và sau khi trao đổi với giới Không quân trong đó vài bức
tranh mang tính tượng trưng, căn nhà trên được dỡ ra để tận dụng vật liệu.
Họa sĩ Hồ Thành Đức chủ trì thiết kế và xây dựng ngôi nhà này cùng sự góp
sức của anh em họa sĩ.
