2. NHỮNG TRẺ CHẬM KHÔN
Trẻ trì độn sẽ trì độn suốt đời, không sao theo kịp được những bạn khác; trái
lại, trẻ chậm khôn có thể theo kịp được bạn.
Phương pháp để dạy những trẻ trì độn có thể áp dụng cho hạng trẻ chậm
khôn, nhưng cần nhất là phải dùng y học mà trị.
3. NHỮNG TRẺ BỀ NGOÀI CÓ VẺ NGU
Sau cùng, ta nhận thấy có những trẻ bị cha mẹ hành hạ quá, luôn bị rầy
mắng mà hóa ra nhút nhát, lúc nào cũng sợ sệt, làm thinh, có vẻ đần độn:
nhưng khéo dùng lời ngọt ngào, làm cho chúng mến và tin ta thì chỉ ít lâu
chúng mất vẻ ngu độn mà có thể tỏ ra thông minh hon những đứa khác.
Những trẻ đó thường rất dễ cảm động. Muốn huấn luyện chúng, trước hết
cha mẹ, thầy học phải sửa đổi tính quá nghiêm khắc, quạu quọ của mình đi.
Nếu không được, thì phải giao cho một người khác từ tâm, khoan hồng dạy
dỗ chúng trong ít lâu rồi lần lần cho chúng luyện những đức tính đó và tập
bản năng tranh đấu, vì chúng vốn là những trẻ ủy mị.
Kết luận: Tóm lại, ba hạng trẻ trên, học hành không tấn tới không phải tại
chúng lười mà tại thiên tư của chúng kém (trẻ trì độn và trẻ chậm khôn)
hoặc tại chúng vốn ủy mị mà lại gặp những hoàn cảnh nghiêm khắc trong
gia đình và trường học.
Ta phải tùy từng trẻ mà kiên tâm huấn luyện lại chứ không thể lấy ba tiếng:
“Tại chúng lười”, mà trút hết trách nhiệm của ta được.
