vận chuyển 4 phân tử O2. Cũng giống như các sắc tố hô hấp khác, hemoglobin
liên kết và giải phóng O2 bằng cách thu nhận O2 từ mang hoặc phổi và chuyên
chở O2 đến cung cấp cho các mô của cơ thể.
Hiệu suất thu nhận, vận chuyển và cung cấp O2 tùy thuộc vào áp suất từng
phần của CO2 và O2 ở phổi và ở mô, và độ pH của máu.
c) Vận chuyển CO2
Hemoglobin cũng tham gia vào vận chuyển CO2 trong dòng máu và tham
gia tạo tính đệm cho huyết tương, cụ thể là giữ ổn định độ pH máu, để không
gây hại cho cơ thể. Chỉ khoảng 7% lượng CO2 do tế bào thải ra được vận
chuyển trong dung dịch huyết tương của máu. Khoảng 23% lượng CO2 liên
kết với các nhóm amin của hemoglobin, còn 70% CO2 được vận chuyển trong
dòng máu ở dạng bicacbonat (HCO3-). CO2 thải ra từ quá trình hô hấp được
khuếch tán vào huyết tương của máu, sau đó vào hồng cầu. Trong hồng cầu,
đầu tiên, CO2 phản ứng với nước (được xúc tác bởi enzym cacbonic
anhidraza) và tạo nên axit cacbonic (H2CO3). Sau đó axit cacbonic phân ly
thành ion H+ và HCO3-. Đa số ion H+ liên kết vởi hemoglobin và các protein
khác để duy trì độ pH ổn định của máu. Lượng HCO3- sẽ được khuếch tán vào
trong huyết tương và được chuyên chở đến phổi. Khi máu chảy qua phổi,
HCO3- lại được chuyển hóa thành CO2 và CO2 sẽ khuếch tán ra khỏi dòng
máu vào không khí trong phổi.
d) Cơ chế thích nghi sử dụng CO2 ở một số động vật
- Động vật chạy nhanh:
Đối với một số động vật chạy rất nhanh, ví dụ linh dương có gạc phân nhánh
sống ở đồng cỏ Bắc Mỹ, nơi mà chúng đã cư trú cách đây hơn 4 triệu năm.
Loài linh dương này có thể chạy với vận tốc đến 100km/giờ. Mặc dù vận tốc
tối đa của chúng không bằng vận tốc tối đa của loài báo gêpa, loài linh dương
