Sự có mặt của các kháng thể tuần hoàn trong máu và của các tế bào như
trong các mạch limpho tạo ra một sự bảo vệ kéo dài hay là sự miễn dịch chống
lại bệnh tật. Miễn dịch như vậy hiện nay thường được tạo ra nhờ tiêm vacxin
(vaccine), trong đó các vi khuẩn chết hay giảm độc lực, hoặc các kháng nguyên
tinh khiết phân tách ra từ chúng, được tiêm vào trong cơ thể. Chúng kích thích
các tế bào limpho tương ứng tương tự như các tác nhân gây bệnh còn sống.
Người được tiêm vacxin bình thường không thể nào mắc được căn bệnh đó, và
một điều nữa cũng rất quan trọng, đó là họ không thể truyền bệnh đó cho người
khác. Do đó, các chiến dịch tiêm chủng hàng loạt có thể loại trừ hoàn toàn một
căn bệnh. Bệnh ho gà hiện nay đã được loại trừ hoàn toàn bằng cách dùng
vacxin và thế giới đang cố gắng loại trừ bệnh viêm não. Rất nhiều căn bệnh
nguy hiểm, ví dụ như lao và bạch cầu đang được chế ngự một cách có hiệu quả
trong dân chúng nhờ tiêm phòng vacxin.
Dùng vacxin sẽ tạo ra một phản ứng gọi là miễn dịch chủ động, có nghĩa là
cơ thể sản sinh ra kháng thể của chính bản thân mình chống lại một kháng
nguyên nào đó. Một dạng khác của miễn dịch gọi là miễn dịch thụ động, trong
đó các kháng thể có sẵn đi vào dòng máu được lấy từ một cá thể khác. Điều
này thường xảy ra một cách tự nhiên qua nhau thai từ người mẹ đến người con
và là một phương tiện bảo vệ quan trọng cho đứa trẻ trong những tháng đầu
của cuộc sống. Miễn dịch thụ động cũng được tạo ra một cách chủ động bằng
cách tiêm những kháng thể đặc hiệu chứa trong huyết thanh được lấy từ máu
người, ngựa hoặc bò. Các kháng thể dưới dạng huyết thanh được dùng để điều
trị cho những người bị những căn bệnh nặng, ví dụ như bệnh ngộ độc thịt, viêm
gan virut và bệnh dại, tạo ra sự bảo vệ thường xuyên. Miễn dịch thụ động chỉ
tồn tại trong một thời gian ngắn bởi vì các kháng thể phân hủy chậm ở trong
dòng máu và cơ thể không có gì để thay thế được.
CÂU HỎI ÔN TẬP
1. Cảm ứng động vật khác với cảm ứng thực vật như thế nào?
2. Vẽ sơ đồ hệ thần kinh dạng lưới, dạng chuỗi hạch và dạng ống. Nêu đặc
điểm tiến hóa của các dạng thần kinh này.
3. Vẽ cung phản xạ gồm nơron cảm giác, nơron liên hợp và nơron vận động.
